سهم 300 هزار بسته‌ای خریدهای اینترنتی از مرسولات پستی؛ روزانه حدود ۹۰۰ هزار بسته توسط شرکت‌های پستی و به روش‌‌های دیگر جابه‌جا می‌شود که بیش از ۳۰ درصد آن متعلق به خریدهای اینترنتی است.

به گزارش صنعت‌صنف، مدیر توسعه کسب‌وکار پادرو با بیان این مطلب گفت: « روزانه در ایران حدود ۲ میلیون مرسوله پستی یا خرده‌بار جابه‌جا می‌شود که از این میزان حدود ۹۰۰ هزار بسته توسط شرکت‌های پستی و مابقی توسط روش‌‌های دیگر جابه‌جا می‌شود. از این مقدار بیش از ۳۰ درصد متعلق به خریدهای اینترنتی است».

مهدیه تمسکی افزود: «از حجم ۳۰ درصدی بسته‌های ارسالی که حدود ۳۰۰ هزار مرسوله پستی در روز است، بیش از ۵۵ درصد متعلق به فروشگاه‌های اینستاگرامی و مابقی متعلق به فروشگاه‌های اینترنتی است».

شبکه پستی ایران به‌عنوان قدیمی‌ترین ناوگان پستی دنیا که قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد، از نظر اتحادیه جهانی پست در سال ۲۰۲۱ رتبه ۵۴ را در بین ۱۷۲ کشور به دست آورده است. در سال‌های اخیر به ویژه بعد از پاندمی کرونا صنعت پست در دنیا با رشد و جهش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شد. بسیاری از کشورها در این روزها توانستند درآمد و حجم مرسولات پستی خود را در کوتاه‌مدت چندین برابر کنند.

چین به‌عنوان جدیدترین رهبر بازار لجستیک در جهان، که سهم بالایی از حجم مرسولات دنیا را در اختیار دارد، بعد از کووید19 توانست ۶۷ درصد از سهم بازار پست را در جهان در اختیار بگیرد. این پیشروی در صنعت پست، روی سهم خریدهای اینترنتی در ارسال‌های پستی نیز اثر معناداری داشت. به این دلیل که به‌طور تقریبی 80 درصد از مرسولات پستی چین مربوط به خریدهای اینترنتی است و باتوجه به سهم بالای چین در این صنعت، در سال ۲۰۲۲ سهم مرسولات اینترنتی در صنعت پست به بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد. این رشد تنها به چین محدود نشد و همه کشورهای عضو اتحادیه جهانی پست، بعد از کووید19 رشد کردند. این رشد فقط در حجم و تعداد مرسولات نبود بلکه شاخص‌های کیفی لجستیک نیز در این دوران ارتقا پیدا کرد.

بیشتر کشورهای پیشرو در این صنعت، ‌از فرصت رشد ایجاد شده برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیک و پست استفاده کردند و با سرمایه‌گذاری مناسب در توسعه خدمات، بهبود زیرساخت‌ها و ایجاد راه‌کارهای مطابق نیاز بازار، بازارهای جدیدی را وارد چرخه مشتریان خود کردند، یکی از مواردی که با توسعه زیرساخت‌های لجستیک می‌تواند رشد بالایی را در همه بازارهای جهانی تجربه کند، تجارت اجتماعی است. طبق پیش‌بینی‌ها این بازار تا ۲۰۳۰ می‌تواند هر سال ۳۰ درصد رشد داشته باشد.

در این میان سوییس، آلمان، اتریش، فرانسه، ژاپن و چین در سال ۲۰۲۲ به‌عنوان بهترین ارائه‌دهندگان خدمات پستی دنیا معرفی شدند. چین از رتبه ۲۵ در سال ۲۰۲۱ به رتبه ۶ جهان ارتقا پیدا کرد. بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ صنعت پست در جهان بیش از ۳۳ درصد رشد کرد. سال ۲۰۲۰ رکورد درآمد در این صنعت با رشد ۱۸ درصدی شکسته شد و تخمین زده شده که از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ حجم بسته‌های پستی به‌طور تقریبی ۵/۷ درصد افزایش داشته ‌باشند. آمارهای رشد در این صنعت در تاریخ ۱۴۷ ساله این صنعت بی‌سابقه بوده است.

مدیر توسعه کسب‌وکار پادرو با اشاره به آمارهای ارائه شده در بالا اظهار داشت: «این رشد یک فرصت بی‌نظیر برای صنعت پست بود چراکه مطالعات نشان می‌دهند که تقاضا برای خدمات پستی و خرید غیرحضوری در پنج سال آینده مسیر تصاعدی را طی می‌کند و این رشد باعث شد تا همه کشورها حتی ایران به فکر توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای SLA باشند».

طبق آخرین گزارشی که اتحادیه جهانی پست منتشر کرده است، ایران از نظر توسعه زیرساخت‌های پستی که شامل اعتماد، اعتبار، اتصال به شبکه جهانی و انعطاف‌پذیری به روشی پایدار است از ۱۰ نمره، موفق به کسب امتیاز ۶ شده است. ایران در دو زمینه اعتبار و اعتماد و انعطاف رتبه ۸ را به دست آورده اما در زمینه اتصال به شبکه‌های جهانی پست، امتیازی کمتر از ۴ و در زمینه تنوع در مدل‌های مختلف ارسال با مدل‌های کسب‌وکاری مختلف امتیازی کمتر از ۲ را کسب کرده است.

باتوجه به سرمایه‌گذاری اندک برای توسعه و استهلاک زیرساخت‌های قدیمی، صنعت لجستیک ایران به‌زودی با مشکلات جدیدی روبه‌رو می‌شود. در دنیا برای رویارویی با مشکلات مختلف در حورزه لجستیک، تکنولوژی نقش مهمی را بازی می‌کند و سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار مهم است. موضوعی که اگر به آن پرداخته نشود صنعت پست ایران را دچار پسرفت خواهد کرد.

تمسکی در این‌باره یادآوری کرد: «ما در ایران شرکت‌های متنوع پستی که سرویس‌های مختلف با سطح خدمات متنوع  را به ‌صورت فراگیر ارائه بدهند، نداریم. به‌عنوان نمونه تنها شرکتی که می‌تواند به تمام نقاط ایران ارسال داشته باشد، شرکت ملی پست است. دیگر شرکت‌ها این سطح از پوشش را ارائه نمی‌دهند و درنهایت به چند ده شهر از میان حدود ۱۴۰۰ شهر در ایران ارسال دارند. در سال‌های اخیر، شرکت‌های پستی درون‌شهری با نگاه ویژه به پایتخت نیز شکل گرفته‌اند اما ظرفیت این شرکت‌ها در مقایسه با تعداد مرسولات روزانه کشور و حتی تهران عدد قابل توجهی نیست».

تمسکی افزود: «شاید مهمترین دلیل این وضعیت، نبودن فضای رقابتی برای شرکت‌‌ها به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری در این صنعت در سال‌های اخیر باشد».

پردازش روزانه 20 هزار سفارش در پادرو

او معتقد است در سال‌های آینده باتوجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته، منطقه خاورمیانه با رشد زیادی در زمینه تجارت الکترونیک و به‌دنبال آن نیازمندی به توسعه در صنعت پست روبرو خواهد بود.

به‌گفته تمسکی، «اگر به آمارهای کشورهای منطقه ازجمله ترکیه، امارات یا عربستان نگاه کنید، تمرکز بر مساله لجستیک و توسعه زیرساخت‌های پستی را متوجه خواهید شد. عربستان طی سه سال گذشته 143 درصد در حجم مرسولات پستی و 167 درصد در درآمد حاصل از صنعت پست خود رشد کرده است».

وی اضاف کرد: «حتی کشوری مثل ترکیه که سهم تجارت الکترونیک آن به نسبت فروش آفلاین طی دروان کرونا بیش از ۹۰ درصد رشد کرده، پیش‌بینی می‌کند تا پنج سال آینده مسیر رشد را تا ۲۵ درصد حفظ کند و این به معنای افزایش حجم مرسولات پستی این کشور نیز خواهد بود. فروشگاه اینترنتی «ترندیول» در ترکیه در حال حاضر به ۲۷ کشور اروپایی ارسال کالا دارد. سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری علی‌بابا در ترندیول که در گذشته یونیکورنی مثل «لازادا» در آسیای جنوب شرقی را نیز خریداری کرده، به دلیل پتانسیل بالای این بخش از صنعت در منطقه است».

تمسکی به حجم مرسولات پادرو در شش ماهه نخست ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: «پادرو توانسته تا ۲۰ هزار سفارش در روز را پردازش کند. هم‌اکنون این ظرفیت در پادرو وجود دارد که تا ۱۳۰ هزار سفارش در روز را مدیریت و پردازش کند. پادرو همچنین در حال حاضر به بیش از ۵۰ هزار کسب‌وکار کوچک خدمات ارائه می‌کند».

او با اشاره به سهم کسب‌وکارهای کوچک در ایران تصریح کرد: «در حال حاضر حدود ۵۵ درصد از سفارش‌های ثبت شده از طریق پادرو متعلق به کسب‌وکارهای کوچک ازجمله فروشندگان فعال در شبکه اجتماعی اینستاگرام و فروشگاه‌های آنلاین است. مابقی سفارش‌های روزانه (45 درصد)، سهم کسب‌وکارهای سنتی است که به خدمات ارسال و پرداخت پادرو نیاز دارند و از آن استفاده می‌کنند.»

به باور وی، موقعیت ایجاد شده در منطقه فرصتی تازه برای صنعت لاجستیک ایران است که می‌توان با سرمایه‌گذاری هدفمند به یک موقعیت استثنایی تبدیلش کرد و پادرو به‌عنوان ارائه‌کننده راهکارهای فروش کسب‌وکارهای خرد و پلتفرم هوشمند ارسال بسته‌های پستی با همکاری دیگر بازیگران فعال در حوزه لجستیک می‌توانند این مسیر را هموار کنند.