آینده کشتیرانی ایران در گردباد تحولات؛ از چالش تا فرصت؛ امروز صنعت کشتیرانی ایران به عنوان شریان اصلی تجارت خارجی کشور، بر سر دوراهی تاریخی قرار دارد و آینده آن به تصمیمات داخلی و میزان انسجام نهادهای ذی‌ربط وابسته است.

به گزارش صنعت‌صنف، مدیریت توسعه منابع انسانی شرکت ملی نفتکش ایران در یادداشتی بر رعایت بایدها و نبایدهایی تاکید کرده که آینده صنعت کشتیرانی کشور به آن وابسته است.

از سوی خانواده بزرگ شرکت ملی نفتکش ایران روز جهانی دریانوردی را به تمام فعالان این صنعت، متخصصان و دریانوردان شجاع و سختکوش که در خطوط مقدم تجارت جهانی ایستاده‌اند، تبریک عرض می‌کنم.

امروز بیش از هر زمان دیگری، به نقش بی‌بدیل دریانوردی در اتصال جهان و پیشبرد چرخه اقتصاد جهانی واقفیم. چشم‌انداز ما در شرکت ملی نفتکش ایران حرکت به سوی آینده‌ای است که در آن تردد دریایی، ایمن‌تر، سبزتر و کارآمدتر باشد. باید ایمنی را بر هر موضوعی مقدم بدانیم. 

حفظ جان دریانوردان، سلامت محموله‌ها، تداوم شریان انتقال نفت ایران و حضور مؤثر در بازار حمل‌ونقل انرژی و فرآورده‌های نفتی، نخستین و غیرقابل مذاکره‌ترین اصل ماست و شرکت ملی نفتکش ایران در این راه با وجود همه کاستی‌ها، بخشی‌نگری‌ها و محدودیت‌های داخلی و خارجی، با تمام توان و با اتکا به سرمایه‌های انسانی و نیروی متخصص خود، اجازه اختلال در شریان انتقال نفت ایران را نداده است.

از این رو، باید در کنار نوسازی و به‌روزرسانی ناوگان ملی، از آموزش و توانمندسازی مستمر کارکنان دریایی و ستادی خود حمایت کنیم، چرا که آنها اصلی‌ترین دارایی ما هستند. هرگز نباید فراموش کنیم پشت هر محموله، کالا و شاخص اقتصادی، داستان ایثارگری دریانوردی است که ماه‌ها دور از خانواده و عزیزانش، در دل اقیانوس‌ها، به امید ساختن جهانی بهتر در حال خدمت است.

امروز صنعت کشتیرانی ایران به عنوان شریان اصلی تجارت خارجی کشور، بر سر دوراهی تاریخی قرار دارد. آینده آن نه‌تنها به عوامل خارجی، بلکه به تصمیمات داخلی و میزان انسجام نهادهای ذی‌ربط وابسته است که ملزم به رعایت بایدها (اقدامات ضروری) و نبایدهایی (پرهیزها) در این زمان حساس هستند.

بایدها

باید حمل‌ونقل دریایی در اولویت سرمایه‌گذاری ملی قرار گیرد و قوانین یکپارچه و تسهیلگر و بستر مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و حتی خارجی تصویب و فراهم شود. باید هماهنگی عملیاتی کامل بین بخش‌های مختلف دولت از جمله وزارت راه و شهرسازی، وزارت صمت، وزارت نفت، گمرک، سازمان بنادر و دریانوردی و بخش خصوصی شکل گیرد.

باید با تخصیص یارانه هدفمند و ایجاد صندوق ملی نوسازی ناوگان، کشتی‌های فرسوده به‌سرعت جایگزین شود. باید به سمت ساخت و خرید کشتی‌های با تکنولوژی روز (کم‌مصرف و سازگار با قوانین جدید محیط زیست و سوخت‌های جایگزین) حرکت کرد. باید در تدوین، راهبری و تصویب استانداردهای بین‌المللی ایمنی و محیط زیست (IMO) منطبق و هم‌راستا با منافع ملی، فعال بود.

باید از تمام ظرفیت‌های داخلی مانند انجمن‌های تخصصی و صنفی، دانشگاه‌ها و ظرفیت‌های خارجی از جمله عضویت در پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی مانند بریکس و همکاری با شانگهای برای توانمندسازی کشتیرانی و شکستن انحصار غربی‌ها استفاده و خطوط کشتیرانی مشترک با کشورهای عضو این سازمان‌ها ایجاد کرد.

نبایدها

نباید با تصمیمات جزیره‌ای و سلیقه‌ای، برنامه‌های بلندمدت را مختل کرد. نباید از وابستگی به درآمدهای نفتی به عنوان الگوی کسب‌وکار در کشتیرانی تقلید کرد. نباید کشتی‌های قدیمی را با هزینه تعمیرات بالا همچنان به کار گرفت.

نباید استانداردهای بین‌المللی ایمنی و محیط زیست (IMO) را نادیده گرفت. نباید این فرصت را با عدم برنامه‌ریزی مشخص و آمادگی لازم از دست داد و از همه مهم‌تر نباید با بخشی‌نگری، ناوگان ملی دریایی را در دفاع از منافع کشور در مقابله با فشار حداکثری و تحریم‌های خارجی تنها و بدون پشتیبان گذاشت.

عضویت در بریکس و سازمان همکاری شانگهای (SCO) می‌تواند فرصتی برای تحول صنعت کشتیرانی ایران باشد تا با دسترسی به بازارهای عظیم کشورهای عضو بریکس (چین، هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی و به‌تازگی مصر، اتیوپی و امارات)، کاهش وابستگی به بازارهای سنتی، امکان استفاده از مکانیزم‌های تسویه ارزی غیردلاری و دور زدن تحریم‌ها از طریق سیستم‌های مالی جایگزین که توسط این بلوک‌ها در حال توسعه است، برخی از مشکلات حال حاضر را مرتفع و اثراتش را محدود کرد.

این عضویت می‌تواند فرصتی مناسب برای انتقال فناوری و دانش روز در زمینه ساخت و تأمین کشتی، مدیریت بنادر و لجستیک از کشورهای پیشرفته عضو مانند چین و روسیه به ایران باشد.

آینده دریانوردی ایران در گرو عبور از مدیریت بحران به سمت مدیریت راهبردی است؛ باید با انسجام داخلی و دیپلماسی فعال اقتصادی در بلوک‌های جدید، از تهدیدها عبور کرد و از فرصت‌های بی‌نظیر بریکس و شانگهای برای نوسازی ناوگان در زنجیره تأمین جهانی بهره برد. زمان تصمیم‌گیری و اقدام هماهنگ هم‌اکنون است.