پایانه‌های نفتی نیروی جوان می‌خواهد؛ پیشنهادم به دولت و سازمان‌های مرتبط این است که نسبت به جذب نیرو در شرکت‌های پایانه‌های نفتی با هدف افزایش همکاری‌ها و نیز به روز کردن تجهیزات و ماشین‌آلات اقدام کنند.

به گزارش صنعت‌صنف، دریانوردان و فعالان حوزه دریا و بندر، نیروهای خدوم و زحمتکشی هستند که در راستای اعتلای جمهوری اسلامی، همچنین پیشرفت روزافزون کشور، مخاطرات دریا را به جان می‌خرند.

انجام عملیات‌های خاص کشتیرانی از جمله بارگیری، پهلودهی و جداسازی کشتی‌های نفتی، گازی، شیمیایی و... آن هم در شرایط سخت آب و هوایی از اسکله‌ها از جمله فعالیت‌های تخصصی و در عین حال حساس و پرزحمتی است که فقط از عهده افراد حرفه‌ای، متخصص و باتجربه برمی‌آید. ماهنامه «بندر و دریا» در این‌باره با علی سلمان‌نیا، پیشکسوت دریایی نمونه به گفت‌وگو نشسته است.

حدود 3 دهه از عمر خود را در حوزه دریا آن هم به عنوان ناخدای یدک‌کش و راهنمای کشتی در بنادر گذرانده‌اید؛ بفرمایید چگونه وارد این عرصه شدید و فعالیت شما بیشتر در چه بخشی بوده است؟

متولد مرداد 1350 در شهر اهواز هستم و از 15 سالگی وارد صنعت نفت شدم. پس از سپری کردن دوره‌های آموزش ابتدایی در این صنعت، به عنوان کارگر فنی وارد تعمیرات مناطق نفتی شدم که مصادف با رفتنم به دوران مقدس سربازی بود. بعد از پایان سربازی از طریق شرکت ملی نفت، آزمونی برای ناخدای یدک‌کش برگزار شد که با شرکت در این آزمون توانستم موفق شوم.

با قبولی در این آزمون به جزیره خارگ اعزام شدم. از آن پس با گذراندن دوره‌های آموزشی مختلف ابتدا به عنوان ناخدای یدک‌کش به مدت 14 سال در این بخش کار کردم. پس از آن به عنوان راهنمای کشتی دوره کارآموزی را با موفقیت پشت سر گذاشتم.

عمده نفت خام ایران یعنی حدود 95 درصد از طریق جزیره خارگ صادر می‌شود و فرآیند صادرات نفت نیز کار آسانی نیست و نیازمند نیروهای حرفه‌ای، کارآزموده و با تجربه است، بنابراین راهنمای کشتی در این بخش مانند کارگردان فیلم است که باید از مدیریت و توانمندی خاصی برخوردار باشد.

در بخش عملیاتی، جداسازی تانکرها از اسکله برای بارگیری نفت خام و مشتقات آن، همچنین پهلوگیری، از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و ناخدای یدک‌کش باید همه فرآیند را به‌خوبی رهبری کند تا مشکلی در عملیات پهلوگیری و جداسازی تانکرها و شناورها از اسکله پیش نیاید.

دلیل این حساسیت چیست؟

به عنوان نمونه پهلوگیری کشتی به اسکله یا جداسازی محموله‌ها از کشتی به دلیل حساسیت بالای کار به آسانی انجام نمی‌شود و چنانچه کوچک‌ترین سهل‌انگاری در این زمینه رخ دهد، نمی‌توان خطا را جبران کرد. به همین دلیل انجام عملیات در چنین بخشی نیازمند نیروهای حرفه‌ای و کاربلد است که باید علاوه بر دانش لازم، سال‌ها تجربه کار در این بخش را نیز داشته باشند. دیگر اینکه در شرایط سخت آب و هوایی، کنترل اوضاع و احوال در پایانه‌های نفتی کار خطیری است.

وقتی کشتی به سمت اسکله می‌آید، تحت تأثیر جریان آب قرار می‌گیرد و با سرعت بالا به سمت اسکله کشیده می‌شود. در این میان اگر راهنمای کشتی اطلاعات لازم و تجربه کافی را نداشته باشد، عملیات بارگیری و تخلیه می‌تواند فاجعه‌بار شود. به همین دلیل فعالیت در چنین بخش مهمی در بنادر و دریا، سخت و از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است.

آیا شما علاوه بر تخصص و فعالیتی که در راهنمای کشتی دارید و در این زمینه کار می‌کنید، مسئولیت دیگری هم دارید؟

بله! نیروهای جوان را آموزش می‌دهم و تجارب خود را در اختیار آنها می‌گذارم. یکی از درس‌های اولیه آموزش به جوانان کارآموز این است که تأکید می‌شود یک راهنمای کشتی دقیقاً باید همچون یک عقاب تیزبین باشد و از بالا تمام جوانب کار را با دقت مد نظر قرار دهد تا در فرآیند عملیات مشکلی رخ ندهد. به عنوان نمونه یک راهنمای کشتی باید در زمان رخدادهای جوی و تغییر جریان آب، علم آن را داشته باشد و فرآیندها را به‌خوبی بداند و بسنجد، چرا که بی‌دقتی ولو بسیار کم، فاجعه‌بار خواهد بود.

آیا از شغل و حقوق خود با توجه به سختی کاری که گفتید راضی هستید؟

هرچند حقوق ما با وضعیت شغلی‌ای که داریم همخوانی چندانی ندارد اما بنده افتخار می‌کنم که برای وطنم تحت هر شرایطی کار کنم، چرا که ایران و ایرانی را دوست دارم و به عشق وطنم سختی‌ها را به جان می‌خرم. البته فعالان این عرصه نباید مورد بی‌مهری قرار گیرند. از سویی اکنون چون خیلی‌ها در حال بازنشستگی هستند، مسئولان باید فکری برای تأمین نیروهای جدید کنند تا حداقل با افزایش نیرو، فشار کار بر نیروها کمتر شود. به هر حال ما با جان و دل کار می‌کنیم، حتی اگر حقوق چندانی هم دریافت نکنیم یا نیروی کمکی نداشته باشیم. عمر ما در صنعت نفت و دریا سپری شده است.

با توجه به محدودیت نیروی کار، از جان خودمان مایه می‌گذاریم تا چرخ اقتصاد کشور بچرخد و صادرات نفت بیش از پیش توسعه یابد. ما حقوق و مزایای بالایی نسبت به کشورهای دیگر با توجه به اینکه فعالیت‌مان در دریاست و کار در دریا بسیار سخت، نداریم. در تمام دنیا فعالان حوزه دریا حقوق‌شان بر مبنای دلار محاسبه می‌شود، چرا که کار در دریا با خشکی متفاوت است و ریسک و خطر زیادی دارد اما در ایران اینگونه نیست.

تحریم‌ها چه تأثیری بر این صنعت گذاشته است؟ 

واقعیت این است که تحریم‌ها باعث شده فعالیت و دشواری‌های کارکنان این حوزه بیشتر شود، چرا که تحریم‌ها ضریب ایمنی و کیفیت کار را تحت تأثیر قرار داده است، البته ما با توانمندی‌ها و مهارت‌هایی که کسب کرده‌ایم، توانسته‌ایم تا حدی این مشکلات و موانع را مدیریت و جبران کنیم و آسیبی به این صنعت وارد نشود. به عنوان نمونه تأمین و تجهیز امکانات لجستیکی نیاز ضروری این صنعت در پایانه‌های نفتی است و ما مجبوریم خودمان مشکلات را با تعمیرات اساسی ماشین‌آلات و تجهیزات در این بخش برطرف کنیم.

پیشنهادم به دولت و سازمان‌های مرتبط این است که نسبت به جذب نیرو در شرکت‌های پایانه‌های نفتی با هدف افزایش همکاری‌ها و نیز به روز کردن تجهیزات و ماشین‌آلات اقدام کنند.

اکنون خیلی از نیروها بازنشسته شده‌اند و جایگزینی چندانی اتفاق نیفتاده است. از طرفی همان‌طور که گفته شد با توجه به اینکه بخشی از شناورها، یدک‌کش‌ها و قایق‌ها فرسوده شده‌اند، بنابراین باید فکری اساسی برای بازسازی یا جایگزینی آنها شود و سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این بخش ترغیب شوند تا بتوانیم شناورهای مدرنی را داشته باشیم ولی با وجود نامه‌نگاری‌های فراوان متأسفانه هنوز در این زمینه شاهد کوتاهی و اهمال‌کاری هستیم؛ مسئله مهمی که بی‌توجهی به آن می‌تواند تهدیدکننده صادرات نفت خام شود.

منبع: ماهنامه بندر و دریا