تجهیز هنرستان‌های دریانوردی کشور به شبیه‌ساز؛ هنرستان‌های دریانوردی 7 استان اصلی مجهز به شبیه‌ساز شدند و علاوه بر آن، دیگر وسایل و تجهیزات آموزشی کارگاهی که اندازه کوچک‌تری دارند نیز در همه ۱۵ هنرستان دریانوردی تأمین شده است.

به گزارش صنعت‌صنف، مؤسسه راهبر دانش دریا از سال گذشته اجرای پروژه «دریانورد» را که یک برنامه 5 ‌ساله است، آغاز کرد. هدف این پروژه، هنرستان‌های دریانوردی هستند. این پروژه در 3 مرحله تعریف شد تا به تدریج تجهیزات مورد نیاز این هنرستان‌ها تأمین و در اختیار آنها قرار داده شده و حتی در صورت لزوم برای آنها راه‌اندازی و عملیاتی شود.

در فاز اول، تجهیزاتی که قابل‌دسترس‌تر، کوچک‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر بود، همچنین کاربرد بیشتری داشت، در اولویت قرار گرفت. در فاز دوم، تجهیزاتی از جمله کتب درسی، نقشه‌ها، وسایل کمک‌آموزشی، ابزار اتاق نقشه‌کشی، پروژکتور، کره زمین و دیگر ملزومات آموزشی کلاس درس تهیه شد. فاز سوم شامل تجهیزاتی با هزینه‌های بالاتر یا تجهیزاتی بود که به‌سادگی در بازار موجود نبود. این تجهیزات که نیازمند زیرساخت‌های خاصی برای اجرا بود، شامل شبیه‌ساز پل فرماندهی یا اتاق دود برای آموزش اطفای حریق بود.

فرشاد حائری، مدیرعامل مؤسسه راهبر دانش دریا در گفت‌وگو با خبرنگار «آب‌های آزاد» تصریح کرد که در فاز سوم، به‌ دلیل پیچیدگی و هزینه‌های بالا تصمیم گرفتیم این تجهیزات را به‌ صورت متمرکز در برخی استان‌ها مستقر کنیم. این کار برای هر هنرستان به‌ صورت مجزا نه‌تنها غیرعملی، بلکه بسیار پرهزینه و کم‌بازده بود. با توجه به منابع و زیرساخت‌ها، استان‌های هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان، گلستان و خوزستان برای استقرار تجهیزات پیشرفته انتخاب شدند. به‌ عنوان نمونه، در هنرستانی در هرمزگان که فضای کارگاهی مناسب‌تری داشت، شبیه‌ساز مستقر شد تا هنرستان‌های مجاور نیز بتوانند از آن بهره‌برداری کنند.

کار تجهیز هنرستان‌های دریانوردی به کجا رسید؟

در فاز نخست، کار اصلی ارائه تجهیزات و برخی دوره‌های ابتدایی بود که بیشتر مبتنی بر نیازسنجی طراحی شده بود. نسبت به دفعه پیش، یک یا 2 هنرستان تازه‌تأسیس هم اضافه شده‌اند اما هنوز وزارت آموزش و پرورش تعداد نهایی را به ما اعلام نکرده است.

از آن تاریخ به بعد، آموزش‌ها و خدمات ما، یعنی تجهیزاتی که ارائه دادیم، در 2 فاز دیگر پیش رفت. این فازها شامل آموزش مهارت‌های نرم بود که برای هر 7 استان ساحلی، تمام هنرستان‌ها دعوت شدند تا در دوره‌ها شرکت کنند. در این مرحله، علاوه بر خود مدرسان یا به اصطلاح هنرآموزان دریانوردی، دیگر هنرآموزانی که به نوعی با این دانش‌آموزان در تماس بودند نیز شرکت کردند.

این دوره‌ها تقریباً ۶۰ ساعت بود و در 3 دوره مجزا برگزار شد. زمان‌بندی دوره‌ها از اسفند 1403 آغاز شد و آخرین دوره، اواسط مرداد 1404 به پایان رسید. هماهنگی حضور افراد از استان‌های مختلف کار سختی بود. برای دوره‌های تابستانی استان‌های گلستان و مازندران راحت‌تر بودیم و کلاس‌ها پشت سر هم برگزار شد اما دوره‌هایی که حین سال تحصیلی برگزار می‌شد، بیشتر روزهای پنجشنبه و جمعه برنامه‌ریزی شد.

در دوره مهارت‌های نرم قرار بود چه مواردی آموزش داده شده یا پیگیری شود؟

دوره مهارت‌های نرم شامل ارتباط مؤثر، حل مسئله و استعدادسنجی بود. این آموزش‌ها برای دبیران و معلمان طراحی شد تا مهارت‌های غیرفنی آنها ارتقا یابد و بتوانند ارتباط مؤثرتری با دانش‌آموزان برقرار کنند. هدف ما فعلاً فقط آموزش دبیران و هنرآموزان است، چرا که سطح تعامل با دانش‌آموزان متفاوت است و قوانین خاص خودش را دارد.

برنامه‌ریزی ادامه دارد و از اواخر مهرماه سال تحصیلی جدید (1405-1404)، دوره بازآموزی برگزار خواهد شد تا همه شرکت‌کنندگان همسطح شوند و اثربخشی دوره‌های پیشین مورد ارزیابی قرار گیرد. آموزش‌های ما معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود: اول نیازسنجی، سپس طراحی دوره، بعد اجرا و در نهایت ارزیابی اثرگذاری برای شناسایی ضعف‌ها و قوت‌ها و ادامه مسیر.

در قالب آموزش‌های تخصصی، دوره‌ای به نام «ایمنی چهارگانه» برگزار شد. تجربه نشان داد برخی تجهیزات ارائه‌شده به هنرستان‌ها، حتی اگر در کتاب‌ها تدریس شده باشد، توسط هنرآموزان به ‌طور کامل شناخته نشده و استفاده عملی از آنها کافی نبوده است. بنابراین این دوره طراحی شد تا مهارت‌های عملی مورد نیاز آموزش داده شود. این دوره در محمودآباد برگزار شد و حدود ۹ تا ۱۰ روز، معادل ۷۰ ساعت بود. مهارت‌های چهارگانه شامل اطفای حریق، کمک‌های اولیه، بقا در دریا و ایمنی فردی بود. مخاطب این دوره، هنرآموزان و دبیران مربی بودند و دوره‌ها شامل بخش تئوری و عملی بود. پس از پایان دوره، گواهینامه رسمی از سوی سازمان بنادر و دریانوردی صادر شد تا آنها بتوانند خودشان آموزش‌دهی را آغاز کنند.

در خصوص تجهیزات هنرستان‌های دریانوردی چه کردید؟

در فاز تجهیزات، مؤسسه راهبر دانش دریا کار را با تجهیز هنرستان‌های دریانوردی برای شبیه‌سازها شروع کرده بود. اگر اشتباه نکنم 4 شبیه‌ساز در نظر گرفته شده بود. با پیشرفت کار، توانستیم این تجهیزات را در 2 مرکز راه‌اندازی و آماده کنیم. نیاز استان گیلان هم مطرح شد، چرا که قرار بود تفاهمنامه‌ای با یک مرکز دیگر بسته شود تا از آن استفاده کنند؛ متأسفانه این تفاهمنامه عملی نشد. بنابراین تصمیم گرفتیم شبیه‌ساز گیلان را نیز به دستور کار اضافه کنیم. در نهایت، 5 شبیه‌ساز فعلاً کافی تشخیص داده شد.

ابتدا قصد داشتیم شبیه‌ساز اتاق دود هم راه‌اندازی کنیم اما با توجه به نیازسنجی و اولویت‌های موجود، شبیه‌ساز ناوبری در اولویت قرار گرفت. هدف این است تمام هنرستان‌ها در سطح کشور، دسترسی به این امکانات داشته باشند و لازم نباشد هنرجویان برای حضور در هنرستان دیگر مسافت زیادی را طی کنند. در حال حاضر هر ۱۵ هنرستان دسترسی دارند و اینگونه نیست که هنرجویان مجبور باشند به شهر دیگری بروند.

در چند استان؟

در واقع 7 استان اصلی مجهز به شبیه‌ساز هستند و علاوه بر آن، دیگر وسایل و تجهیزات آموزشی کارگاهی که اندازه کوچک‌تری دارند نیز در همه ۱۵ هنرستان تأمین شده است. بعد از این مرحله، قصد داشتیم به فاز تجهیزات کلان‌تر برویم؛ یکی از این موارد شبیه‌ساز دود بود که فعلاً دست نگه داشتیم، زیرا با توجه به نیازسنجی، کمبودها در اولویت‌های دیگر بود. به همین دلیل تمرکز ما به سمت موتورهای دیزل دریایی رفت که در حال حاضر در دستور کار قرار دارد. تهیه این تجهیزات سخت است اما تلاش داریم آنها را به ترتیب در تمام هنرستان‌ها توزیع کنیم.