اگرچه براساس برنامه ششم توسعه باید میزان تولید گاز شیرین به عدد روزانه یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب برسد، اما این امر تا به امروز انجام نشده است.

به گزارش صنعت‌صنف به نقل از بازار مشترک، اگرچه براساس برنامه ششم توسعه باید میزان تولید گاز شیرین به عدد روزانه یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب برسد، اما این امر تا به امروز محقق نشده، ولی در این زمینه رکورد جدید برای تولید روزانه گاز به ثبت رسیده است، ضمن اینکه با توجه به اینکه افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز با اولویت میدان‌های مشترک در دستورکار شرکت ملی نفت قرار دارد، امید می رود تا در این زمینه شاهد افزایش ظرفیت تولید در سال جاری نیز باشیم.

طبق آنچه در برنامه ششم توسعه آمده است، در حال حاضر باید کمترین میزان تولید گاز شیرین تزریق شده به شبکه، عددی در حدود یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب در روز باشد، با این وجود اما به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری در سال های اخیر این عدد اکنون روزانه ۸۴۰ میلیون مترمکعب را به نمایش می‌گذارد. البته در این راستا می‌توان به گزارش اخیر بانک مرکزی اشاره کرد که براساس آن افزایش تولید و صادرات نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی در سال 1400 موجب شده تا میزان ارزش افزوده گروه نفت به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته باشد.

ضمن اینکه در گزارش مذکور آمده است؛ نرخ رشد ارزش افزوده مربوط به گروه‌های خدمات، نفت و گاز، صنایع و معادن و کشاورزی در بازه زمانی اشاره شده به ‌ترتیب برابر با ۶.۵، ۱۰.۱، ۱.۱و ۲.۶‌- درصد برآورد می‌شود.

ارتقاء ظرفیت تولید با اولویت میدان‌های مشترک 

البته در این راستا باید گفت در سال 1400 برای نخستین بار ظرفیت تولید گاز خام ایران توانست از مرز یک ‌هزار میلیون مترمکعب در روز بگذرد، ضمن اینکه آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی نیز در مقایسه با سال 1399 بالغ‌بر چهار درصد افزایش داشته است.

در این میان اشاره به موضوع دیگری نیز ضرورت دارد، اینکه در دی‌ماه 1400 سکاندار وزارت نفت خبر داده بود؛ افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز با اولویت میدان‌های مشترک در دستورکار شرکت ملی نفت قرار گرفته است.

در آن زمان جواد اوجی، وزیر نفت اعلام کرد: رکورد برداشت ۷۰۵ میلیون مترمکعب گاز از میدان مشترک پارس جنوبی در روزهای پایانی آذرماه همچنین اوایل دی‌ماه به ثبت رسیده است.

البته پیش از آن نیز علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی بیان کرده بود که روند صادرات در زمینه پتروشیمی، گاز طبیعی، میعانات گازی نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بازه زمانی فرودین ماه تا پایان آذرماه سال 1400 عدد و رقمی بیش از سال قبل از آن بوده است.

تمرکز بر توسعه میادین نفتی و گازی

علاوه بر این باید عنوان کرد در این زمینه امسال نیز تمرکز دولت بر محور توسعه و تولید از میادین نفتی و گازی کشور بوده و براین اساس در کنار توسعه میدان گازی پارس جنوبی، برنامه‌ریزی برای افزایش تولید میادین نفتی توسط اجرایی شدن موارد مربوط به عملیات احیای حلقه‌های چاه کم‌بازده مدنظر قرار گرفته است که این اقدام باید از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور داخلی صورت گیرد تا بتواند موجب تولید تجمعی اضافی ۸۳ میلیون بشکه نفت خام شود.

تولید اولیه از فاز 11 پارس جنوبی

البته باید گفت؛ طبق گزارش‌های انتشاریافته توسعه فازهای ۱۳ و ۲۴-۲۲ پارس جنوبی به پایان رسیده است، ضمن اینکه درباره فاز ۱۴ هم پیشرفت فیزیکی آن در پایان سال گذشته بیش از ۹۱ درصد اعلام شده است. از سوی دیگر توسعه فاز ۱۱ طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی نیز ادامه داشته است. پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که تولید اولیه از فاز مذکور نیز در سال جاری محقق خواهد شد.

افزایش مقدار ذخاير درجای نفت و گاز

از این موارد که بگذریم اشاره به مقوله دیگری هم ضرورت دارد، اینکه تا به امروز حدود نیمی از ذخاير شناخته شده جهان در زمینه منابع نفتی که شامل نفت خام و ميعانات می‌شود، مورد برداشت قرار گرفته است. در این میان این رقم برای ایران عددی بالغ‌بر يک ‌سوم ذخاير اثبات ‌شده‌‌اش بوده، آن هم در شرایطی که مقايسه ذخاير نفت و گاز کشورمان در سال 1357 و 1397 نشان می‌دهد به‌رغم برداشت و مصرف مستمر ذخاير اشاره شده، اما اکتشافات جدید، همچنین جايگزين‌ شدن آنها باعث شده تا مقدار ذخاير درجای نفت با ميزان اين ذخاير در چهار دهه قبل برابری ‌کند. علاوه براین در زمینه ذخایر درجای کنوني گاز هم این عدد اکنون هشت برابر ميزان ذخاير مذکور در سال 1357 برآورد می‌شود.

به هر حال طبق گزارش‌های شرکت ملی نفت و براساس ذخایر قابل استحصال گاز حدود 33 تريليون مترمکعب و توليد تجمعي سالانه فعلي حدود 0.3 تريليون مترمکعب، ذخاير گازي موجود بوده که این عدد و رقم برای تامين نياز کشور تا بيش ازپنج دهه آينده کافی است. باتوجه به آنچه که عنوان شد و در یک جمع بندی میانگین تولید گاز غنی از میدان گازی مشترک پارس جنوبی در طول سال‌های گذشته روند صعودی پرشتابی را تجربه کرده و به این ترتیب در نخستین ماه زمستان سال اخیر توانسته رکورد روزانه ۷۰۵ میلیون مترمکعب را به ثبت برساند.

این عدد البته در سال گذشته و در مقایسه با سال ماقبل بالغ‌بر چهار درصد رشد را به نمایش گذاشته است، علاوه براین باید گفت، راه‌اندازی فازهای جدید پارس جنوبی موجب شده تا مقدار گاز تامین شده از میدان مذکور در سال ۱۴۰۰ به عدد ۷۰ درصد برسد که عدد قابل تاملی است.

به هر حال خوشبختانه بررسی‌ها باتوجه به ظرفيت‌های گاز اکتشافی بیانگر این امر بوده که در ‌آينده شاهد افزایش ميزان ذخاير گازی کشور خواهیم بود، ضمن اینکه سرعت جايگزينی اکتشاف نسبت به میزان نفت تولید شده در ايران در بازه زمانی حدود 20 سال اخیر مطلوب بوده است. البته این امر نباید موجب شود که اجرایی شدن راهکارهای مربوط به برون‌رفت از وابستگی اقتصاد کشور به حوزه صادرات نفتی مدنظر قرار نگیرد.

نویسنده: الهام صادقی