امضای 80 میلیارد سرمایه‌گذاری نفتی در دولت سیزدهم؛ عملکرد سرمایه‌گذاری در اغلب سال‌های دهه 1390 منفی و متوسط رشد سالانه آن براساس آمارهای مرکز آمار ایران منفی 3 درصد بوده است.

به گزارش صنعت‌صنف، سرمایه‌گذاری عامل مهم تولید و عامل انتقال فناوری به فرآیند تولید می‌باشد. ایجاد محیط امن از لوازم اصلی و بسترساز برای انجام سرمایه‌گذاری است. عملکرد سرمایه‌گذاری در اغلب سال‌های دهه 1390 منفی و متوسط رشد سالانه آن براساس آمارهای مرکز آمار ایران منفی 3 درصد بوده است.

آمارها نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به‌عنوان یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی در دولت دوازدهم بیش از 30 درصد کاهش داشته است.

براساس آمار بانک مرکزی، در سال 1391 رقم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور به  3988043 میلیارد ریال رسید اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم این رقم نزولی شد و در سال 1399 به 2574002 میلیارد ریال رسید.

جدول زیر رشد سالانه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دولت روحانی براساس گزارش بانک مرکزی بر مبنای سال پایه 1395 را نشان می‌دهد. همانطور که مشخص است در بیشتر سال‌های فعالیت دولت قبل، نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور منفی بوده است. جدول زیر نیز گزارش مرکز آمار از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است که نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دولت گذشته درجا زده است.

این در حالی است که در زمستان 1400 شاهد رشد چشمگیر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در کشور بودیم. طبق گزارش بانک مرکزی، در زمستان 1400 تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نسبت به زمستان 1399 بیش از 14 درصد افزایش یافت و کاهش سرمایه‌گذاری به اندازه موجودی سرمایه مستهلک شده اقتصاد، تنزل یافته است. 

جذب 340 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی

آمارهای رسمی کشور نشان می‌دهد کاهش سرمایه‌گذاری در دولت قبل، هم در بخش سرمایه‌گذاری داخلی و هم در بخش جذب سرمایه‌گذاری خارجی رخ ‌داده است.

براساس آمار سازمان بین‌المللی آنکتاد، وابسته به سازمان ملل متحد، که آمار جریان سرمایه‌گذاری در جهان را اعلام می‌کند، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در دولت گذشته به پایین‌ترین سطح دو دهه اخیر سقوط کرده است.

بانک مرکزی نیز آمار سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را منتشر کرده که بیانگر سقوط سرمایه‌گذاری خارجی است. 

اگرچه دولت قبل با شعار اینکه سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد بر سر کار آمد، اما ضعیف‌ترین عملکرد را در جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشت

بنابر اعلام ایرنا، دولت سیزدهم برای تحقق و تداوم رشد اقتصادی ۸ درصدی، جذب انواع مختلف سرمایه‌گذاری، اعم از داخلی و خارجی را در دستور کار قرار داده و در عمل نیز آمارهای منتشرشده از رشد سرمایه‌گذاری در کشور حکایت دارد.

در 10 ماه نخست سال 1400 بالغ‌بر ۳۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب‌ شده یعنی وارد کشور شده و سرمایه‌گذاری خارجی قطعی در کشور انجام ‌شده است؛ اما از این رقم ۲۷۶ میلیون دلار آن در دولت سیزدهم و فقط ۶۴ میلیون دلار آن در ۴ ماه نخست سال بوده که دولت قبلی عهده‌دار مسئولیت بود.

گفتنی است در بخش تأمین منابع مالی، دو موافقت‌نامه وام دولتی با فدراسیون روسیه سرجمع به مبلغ 2.2 میلیارد یورو و تخصیص وام برای چهار پروژه دیگر نیز از روسیه درخواست شد که درنهایت پس از سفر رئیس‌جمهور با افزایش وام به رقم ۵ میلیارد یورو موافقت شد و پیگیری‌های لازم در حال انجام است و بخش اولیه آن را نیز روسیه پرداخت کرده است.

شرکت‌های روسی هم‌اکنون در صنعت نفت و گاز ایران در حال اجرای 4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستند. آنها همچنین در سال 1401 نیز تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری 40 میلیارد دلاری در ایران را امضا کردند.

80 میلیارد دلار تفاهم‌نامه و قرارداد نفتی

براساس گزارش بانک مرکزی در 8 سال دولت گذشته مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل 5.5 میلیارد دلار بوده است. علاوه‌بر این در سال 1399 دولت گذشته فقط توانست 35 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، جذب کند.

بهترین رکورد سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، به سال 1391 در دولت دهم و در اوج تحریم‌ها مربوط می‌شود که دولت موفق شد نزدیک به 3.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی را راهی صنعت نفت و گاز کشور کند.

دولت دهم در سه سال پایانی خود 9.3 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت جذب کرد و دولت دوازدهم در سه سال پایانی عملکرد خود فقط 470 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه صنعت نفت جذب کرد.

با این حال دولت سیزدهم برای توسعه میادین مشترک نفت و گاز و طرح‌های جدید، تعدادی قرارداد و تفاهم‌نامه به ارزش 80 ميليارد دلار امضاء کرده است.

این موارد شامل انعقاد بالغ‌بر 50 قرارداد و تفاهم‌نامه با ارزش نزدیک به 33 میلیارد دلار و با اولویت اقداماتی چون توسعه میادین مشترک نفتی و گازی، جمع‌آوری گازهای مشعل، توسعه زنجیره ارزش پالایشگاهی و نیز بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان و سازندگان داخلی است.

به‌عنوان نمونه تفاه‌نامه توسعه یکپارچه میدان آزادگان با هدف رساندن تولید این میادین به 570 هزار بشکه در روز نفت خام با 7 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری كه افزايش توليد از سال دوم رقم خواهد خورد، انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه 3 میدان نفتی با شرکت‌های روسی به ارزش حدود 4850 میلیون دلار، انعقاد قرارداد و آغاز عملیات اجرایی میدان مشترک نفتی سهراب در استان خوزستان و  انعقاد قرارداد توسعه میدان لایه نفتی پارس جنوبی از آن جمله است.

همچنین اجرای طرح تولید زودهنگام از فاز 11 پارس جنوبی به میزان 11 میلیون متر مکعب در روز تا زمستان 1401، استقرار دکل حفاری و آغاز عملیات حفاری در میدان مشترک گازی بلال برای نخستین بار در دولت سیزدهم، نهایی کردن طرح توسعه و تولید نفت و گاز از میدان مشترک آرش و امضاي بزرگترين تفاهم‌نامه سرمايه‌گذاري خارجي در تاريخ صنعت نفت با شركت گاز پروم روسيه به ارزش 40 ميليارد دلار در دولت سیزدهم انجام شد.