وام‌های قرض‌الحسنه کمترین بدهی را دارد؛ گیرندگان قرض‌الحسنه، به‌طور عمده بی‌بضاعت هستند اما کمترین میزان بدهی از این نوع تسهیلات ایجاد شده است.

به گزارش صنعت‌صنف، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی با بیان این مطلب در نشست تخصصی الگوی مطلوب بانک قرض‌الحسنه در نظام مالی جمهوری اسلامی ایران، اظهار داشت: تامین مالی خرد باید از طریق بانک‌ها انجام شود. البته بانک نیازی به قرض‌الحسنه ندارد و آنچه مهم بوده، مجوز اعطای قرض‌الحسنه است. به‌عبارت دیگر اگر به بانک‌ها مجوز اعطا و مدیریت منابع به‌منظور پرداخت قرض‌الحسنه بدهند، بانک‌ مالک منابع محسوب می‌شود و می‌تواند از منافع کسب شده اقدام به اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کند. درحقیقت باید از جانب سپرده‌گذاران وکالت ارائه قرض‌الحسنه و فعالیت‌های این‌چنینی را داشته باشند.

غلامرضا مصباحی‌مقدم افزود: در حال حاضر حدود یکهزار قرض‌الحسنه تحت نظارت بانک مرکزی بوده و در مقایسه تسهیلات قرض‌الحسنه و بازرگانی می‌بینیم با اینکه گیرندگان قرض‌الحسنه، به طور عمده بی‌بضاعت هستند اما کمترین میزان بدهی از این نوع تسهیلات ایجاد شده است.

مصباحی‌مقدم تأکید کرد: ضریب نکول در قرض‌الحسنه‌ها حدود نیم‌درصد است و این در حالی بوده که ۷۰ درصد تسهیلات اعطایی از سوی بانک‌های تجاری تبدیل به بدهی شده است و بانک‌ها نیز در چنین شرایطی تنها می‌توانند زمان آن را تمدید کنند.

در ادامه محمدجواد محقق‌نیا، عضو هیات مدیره بانک سپه اظهار داشت: قرض‌الحسنه نماد بانکداری اسلامی است چراکه بانکداری اسلامی با رعایت گذاره‌ها و ساختارهای فقهی و اخلاقی ابزارهایی را طراحی کرده است و بحث ایثار و انفاق که یکی از مهمترین بحث‌های اسلامی بوده، در ذات اعطای وام قرض‌الحسنه نهفته است.

محقق‌نیا ادامه داد: فردی که از منافع مالی خود گذشت می‌کند به نوعی ایثار انجام داده است و اگر فرهنگ قرض‌الحسنه به حاشیه برود به این معناست که فرهنگ اسلامی در حال کمرنگ شدن است، بنابراین باید به گسترش این مهم توجه بیشتری بشود.

وی اضافه کرد: در یک دهه اخیر سهم قرض‌الحسنه حدود ۶ الی ۷ درصد بود اما اکنون به زیر ۲ الی ۳ درصد رسیده است که علت آن مربوط به تضعیف وضعیت اقتصادی و همچنین به حاشیه رفتن فرهنگ اسلامی است؛ از این رو باید در تجهیز و تخصیص منابع اهتمام بیشتری داشت.

عضو هیات مدیره بانک سپه یادآور شد: دیده می‌شود که نهادهای ناظر همکاری لازم را در گسترش این فرهنگ ندارند، به‌عنوان نمونه در سالیان گذشته بانک مرکزی به بانک قرض‌الحسنه مهر اقتصاد اجازه ایجاد حساب جاری را نمی‌داد که این موضوع فعالیت‌های آن را زیرسوال می‌برد و متضاد با سیاست‌های گسترش این نوع فعالیت است.

محقق‌نیا تصریح کرد: طرح‌های مطالعاتی خوبی در این زمینه انجام شده که می‌تواند شرایط بهتری را برای فعالان این حوزه به ارمغان بیاورد که ازجمله آن می‌توان به ترکیب وقف و قرض‌الحسنه و یا هبه و قرض‌الحسنه اشاره کرد.

همچنین مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه رسالت نیز در ادامه این نشست خاطرنشان کرد: آمار نشان می‌دهد بانک‌های قرض‌الحسنه نسبت به صندوق‌های فعال در این زمینه، کاراتر و شدنی‌تر هستند و می‌توانند اقدامات بزرگتر و موثرتری را انجام بدهند همچنان که بسیاری از طرح‌های بزرگ به‌واسطه این بانک‌ها به ثمر رسیده است. 

محمدحسن حسین‌زاده افزود: بانک‌های تجاری، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه را به‌عنوان یکی از محورهای فعالیت نمی‌دانند و آن را به‌عنوان یک دارایی ارزان‌قیمت تلقی می‌کنند در حالیکه با گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه همه بخش‌های جامعه منتفع می‌شود.

حسین‌زاده تاکید کرد: تفاوت دیدگاه بانک‌های تجاری و قرض‌الحسنه این الزام را به وجود می‌آورد که ساختار آنها تفکیک شود و باید آن را به‌عنوان نظام و نهاد خدماتی برای عام مردم معرفی کرد.
وی اضافه کرد: افتتاح حساب سرمایه‌گذاران در بانک‌های قرض‌الحسنه، فقط به‌منظور انجام اقدامی خیرخواهانه نیست و برخی به‌دنبال گرفتن خدمات و کسب منفعت‌های جانبی هستند.

گفتنی است، نشست تخصصی الگوی مطلوب بانک قرض‌الحسنه در نظام مالی جمهوری اسلامی ایران با همکاری بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، بانک قرض‌الحسنه رسال، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) و اندیشکده اقتصاد ایران روز یکشنبه 13 شهریورماه 1401 در سالن کنفرانس خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.