ضرورت راه‌اندازی بورس گاز؛ رییس پژوهشکده سیاستگذاری شریف و گروه انرژی این موسسه تحقیقاتی و مطالعاتی برای اصلاح رویه‌های ناکارآمد در بخش گاز، راه‌اندازی بورس گاز در کشور را پیشنهاد کرد.

به گزارش صنعت‌صنف، رییس پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف، با بیان این مطلب در نشست چهل‌ودوم هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به طرح موضوع آسیب‌شناسی بازار گاز کشور که از سوی این پژوهشکده مورد بررسی قرار گرفته، پرداخت و در توضیحاتی، ریشه مشکلات و چالش در گاز کشور را در سرمایه‌گذاری و بدهی‌ها و همچنین مصرف این بخش از انرژی عنوان کرد.

سیدرضا میرنظامی با بیان اینکه وضعیت سرمایه‌گذاری در صنعت گاز ایران در مقایسه با کشورهایی که در این بخش دارای صنعت ملی هستند، اصلا قابل قبول و مناسب نیست، یادآور شد که ایران در زمینه بازپرداخت بدهی‌ها نسبت به دارایی‌ها نیز از رقبا عقب است.

میرنظامی سپس به وضعیت مصرف گاز در کشور اشاره کرد و با اشاره به اینکه حدود 50 درصد مصرف نهایی انرژی در کشور وابسته به گاز است، افزود: دو برابر قطر کره‌زمین، در ایران لوله‌کشی گاز صورت گرفته است.

وی همچنین، قیمتگذاری نادرست گاز در کشور را از دیگر مشکلات موجود عنوان کرد و افزود: در حالی تا سال 1388، متناسب با تورم، قیمت گاز در کشور افزایش پیدا می‌کرد که با اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها، به‌رغم افزایش نرخ مصوب گاز در کشور، به‌دلیل جهش در نرخ تورم، قیمت گاز در عمل کاهش یافت به طوری که قیمت واقعی گاز نسبت به 20 سال گذشته، صفر است.

میرنظامی سپس با اشاره به اینکه ناترازی گاز در وهله نخست به تولید آسیب وارد کرده‌است، بسته پیشنهادی پژوهشکده سیاست‌گذاری شریف و گروه انرژی این موسسه تحقیقاتی و مطالعاتی برای اصلاح رویه‌های ناکارآمد در بخش گاز را ایجاد بورس گاز در کشور عنوان کرد.

رئیس پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه مکانیزم بازار گاز در دیگر کشورها ازجمله روسیه نیز به کار گرفته شده و موفق عمل کرده است، اضافه کرد: نیاز بخش انرژی و صنعت کشور به گاز را از طریق بورس گاز می‌توان برطرف کرد، علاوه بر اینکه امکان کشف قیمت گاز نیز فراهم می‌شود و این مکانیزم به بخش خصوصی نیز انگیزه می‌دهد تا برای عرضه‌های جدید در این بازار فعال شود.

به گفته وی، در قالب این طرح، مصرف‌کنندگانی که بالاتر از حد مجاز در سال، مصرف گاز دارند نیز می‌توانند نیاز مازاد خود را از طریق بورس گاز تامین کنند.

میرنظامی سپس، الزامات موفقیت در اجرا و پیاده‌سازی بورس گاز در کشور را انحصارزدایی در عرضه گاز و راه‌اندازی بازار آتی و معاملات کاغذی در این بازار بیان کرد و یادآور شد که خدمات انتقال نیز باید در اختیار تمامی فعالان این بازار قرار گیرد.

وی همچنین مکانیزم لازم برای ورود فعالانه بخش خصوصی به بورس گاز را نیز در اجازه استفاده از گازهای فلر و عرضه و تولید گاز در میادین کوچک که به گفته وی، شرکت ملی نفت انگیزه‌ای برای ورود به آن ندارد، دانست.

مخالفت صمت با بورس گاز

در ادامه این جلسه و بررسی مسأله و چالش‌های گاز در کشور، دو معاون وزیر صمت و نماینده دولت در اتاق تهران، پیشنهاد ایجاد بورس گاز را قابل اجرا ندانستند.

رضا محتشمی‌پور، معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت، به گسترش و توسعه شبکه و خطوط انتقال گاز در کشور اشاره کرد و با بیان اینکه امکان اجرای ایده بورس گاز وجود ندارد، یادآور شد که در صورت صرفه‌جویی مناسب در مصرف گاز خانگی، می‌توان نیاز صنایع به این انرژی را تامین کرد.

همچنین علی نبوی، معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع نیز با بیان اینکه ایجاد بورس گاز نیاز به بازیگران متعدد دارد، به عدم موفقیت بورس برق در کشور که طی سال‌های گذشته به اجرا درآمد اشاره کرد و یادآور شد که بهتر است ناکارآمدی بورس برق عارضه‌یابی شود.

نبوی همچنین تصریح کرد که انگیزه‌های کافی برای صرفه‌جویی در مصرف گاز خانگی را باید ایجاد کرد تا از محل بهینه‌سازی در این بخش، گاز مورد نیاز صنایع تامین شود.

در ادامه فرزین فردیس، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان اینکه اجرای طرح بورس گاز در صورت عملیاتی‌سازی آن در ابعاد کوچک امکان‌پذیر است، یکی از راهکارها برای عبور از بحران گاز به ویژه در بخش صنایع کشور را سرمایه‌گذاری مجتمع‌ها و واحدهای بزرگ صنعتی از جمله فولاد مبارکه روی طرح‌های ال‌ان‌جی و ذخیره‌سازی و تبدیل آن به گاز مصرفی عنوان کرد و یادآور شد که در این زمینه باید تعامل با دیگر کشورها ملاک قرار گیرد.

علی رسولیان، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی نیز با بیان اینکه میزان کل مصرف گاز بخش صنایع در کشور بیش از 10 درصد مصرف کل نیست و در شهرک‌های صنعتی نیز در بالاترین حد، میزان مصرف گاز به 10 میلیون متر مکعب می‌رسد، افزود: گاز مصرفی صنایع از مازاد مصرف خانگی نیز کمتر است و باید برنامه‌ها را روی کاهش و بهینه‌سازی مصرف گاز خانگی متمرکز کرد.

همچنین مهراد عباد، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز به مسئله توسعه گازرسانی در کشور طی دهه‌های اخیر اشاره کرد و با بیان اینکه در نزدیک به 98 درصد از کشور، لوله‌کشی گاز صورت گرفته است، آن را دارای ریسک بالا و احتمال بروز تهدیدات جدی عنوان کرد و برنامه‌ریزی برای جلوگیری از بروز آسیب‌های ناشی از آن و نیز ارائه آموزش‌های همگانی در صورت بروز سوانح را ضروری بیان کرد.