وضعیت تجارت خارجی ایران در 1402؛ در 12ماهه 1402 با احتساب صادرات نفت خام بالغ‌بر 20.6 میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی و بدون احتساب نفت خام حدود 16.8 میلیارد دلار کسری تجارت خارجی داشته‌ایم.

به گزارش صنعت‌صنف، مجموع واردات کشور در سال 1402 (بدون احتساب شمش طلای استاندارد) بالغ‌بر ۶۴.۳ میلیارد دلار بوده است که رشد ۶.۷ درصدی نسبت به سال قبل از آن دارد.

شاخص‌های مهم آماری تجارت خارجی کشور در سال گذشته به شرح زیر است:

1. صادرات 12 ماهه سال 1402 بدون احتساب صادرات برق، نفت، خدمات فنی مهندسی و تجارت‌چمدانی 49.4 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن 8.9 درصد کاهش داشته است.

2. صادرات نفت در 12 ماهه 1402، به میزان 35.9 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 1401 رشدی 8.6 درصدی داشته است.

3. صادرات خدمات فنی مهندسی در سال 1402 به 1.3 میلیارد دلار بالغ شد که نسبت به سال 1401 تغییر نداشته است. (این آمار شامل خدمات فنی مهندسی دارای قرارداد است).

4. صادرات از محل تجارت چمدانی به 300 میلیون دلار بالغ شد که نسبت به سال 1401 رشدی 90 درصدی داشته است. ( گفتنی است در کنار مبادلات تجاری با کشورهای عضو CIS از طریق گمرکات آستارا، باجگیران، پلدشت، دوغارون، سرخس، سرو، لطف آباد و نوردوز در این رویه فعال هستند.)

5. مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق و تجارت چمدانی بالغ‌بر 86.9 میلیارد دلار بوده است.

6. مجموع واردات کشور (بدون احتساب شمش طلای استاندارد) بالغ‌بر64.3 میلیارد دلار بوده است که رشد 6.7 درصدی نسبت به سال قبل از آن دارد.

7. در 12ماهه سال 1402 بیش از 30 تن شمش طلای استاندارد به ارزش 1.9 میلیارد دلار وارد کشور شده است. که درخصوص لحاظ کردن آن در زمره واردات کشور این ملاحظه را باید در نظر داشت که در عمل از طریق واردات شمش طلای استاندارد (3 درصد کل واردات کشور) وجوه حاصل از صادرات به کشور بازگشته است.

8. کل واردات کشور با احتساب همه اقلام به علاوه شمش طلای استاندارد به 66.3 میلیارد دلار رسیده است.

9. در 12ماهه 1402 با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق شاهد بالغ‌بر 20.6 میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی هستیم.

10. در 12ماهه سال 1402 بدون احتساب نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق به حدود 16.8 میلیارد دلار کسری تجارت خارجی داشته‌ایم.

11. حجم تجارت خارجی کشور در سال 1402 (مجموع واردات و صادرات همه اقلام) به 153 میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال 1401 رشدی 2.6 درصدی داشته است.

12. وزن صادرات (بدون نفت خام) به حدود 136.4 میلیون تن بالغ شد که رشدی 9.8 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

13. صادرات کالاهای پتروشیمی در سال 1402 به میزان 48.8 میلیون تن به ارزش 19.4 میلیارددلار بوده است که کاهش 28.6 درصدی در ارزش را شاهد بوده است که ناشی از کاهش قیمت متوسط اقلام صادراتی پتروشیمی از 496 دلار در سال 1401 به 398 دلار در سال 1402 بوده است.

14. متوسط قیمت اقلام صادراتی پتروشیمی در سال 1402 حدود 398 دلار بوده که نسبت به عدد 496 دلاری سال 1401 متوسط قیمت کاهشی 98 دلاری حدود 20 درصدی داشته است. به تعبیری اگر حجم صادرشده در سال 1402 با متوسط قیمت سال 1401 صورت می‌گرفت ارزش صادرات اقلام پتروشیمی به جای 19 میلیارد دلار به 24 میلیارد دلار بالغ می‌شد.

15. در بین 10 قلم کالاهای صادراتی بیشترین رشد ارزش متعلق به گازهای نفتی (63 درصد)، سنگ‌آهن (62.5 درصد) و قیر (22 درصد) بوده است.

16. در بین 10 قلم عمده کالاهای صادراتی بیشترین کاهش در ارزش به ترتیب متعلق بوده است به گاز طبیعی مایع شده (59 درصد) پروپان مایع شده (19 درصد) و بوتان مایع شده (6 درصد).

17. متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی 362 دلار بوده که کاهش 17 درصدی نسبت به ‌سال 1401 داشته است.

18. وزن واردات با حدود 39 میلیون تن شاهد افزایش 4.4 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

19. بیشترین افزایش از لحاظ ارزش در کالاهای وارداتی به ترتیب متعلق است به شمش طلای استاندارد (البته با لحاظ کردن نکته 7)، تراکتور 93 درصد رشد و قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با رشدی 78 درصدی. (در کد تعرفه 98870312)

20. در بین 10 قلم کالای وارداتی بیشترین کاهش به لحاظ ارزش به ترتیب متعلق به گندم 50.4 درصد، برنج 42.6 درصد و دانه سویا با 24.3 درصد کاهش نسبت به سال 1401 بوده است.

21. اقلام اساسی شامل ذرت دامی، دانه سویا، برنج، روغن دانه آفتابگردان، کنجاله سویا وگندم موجود در فهرست 10 قلم اول کالاهای وارداتی درمجموع از نظر وزنی 48.6 درصد و از نظر ارزشی 15.4 درصد از کل واردات کشور بوده است.

22. میزان واردات 25 قلم کالای اساسی در 12ماهه 1402 بالغ‌بر 24.7 میلیون تن و به ارزش 19.5 میلیارد دلار بوده است که 63.4 درصد از وزن و 29.4 درصد از ارزش کل واردات را به خود اختصاص داده‌اند.

23. در بین اقلام اساسی وارداتی اگر فقط اقلام خوراکی را لحاظ کنیم به اعداد جالب 23.5 میلیون تن (60 درصد از کل واردات کشور از لحاظ وزن) به ارزش 14.3 میلیارد دلار (22 درصد از کل واردات کشور از لحاظ ارزش) می‌رسیم.

24. متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی 1697 دلار بوده که نسبت به رقم 1614 دلار در سال 1401 رشدی 5 درصدی داشته است.

25. واردات خودروی سواری نو (ذیل تعرفه 8703) بالغ‌بر 11 هزار و 236 دستگاه به ارزش 224 میلیون دلار بوده است.

26. واردات گوشی تلفن همراه در همه انواع (تعرفه‌های 85171210، 85171390، 85171220، 85171420) در دو رویه تجاری و مسافری 14.7 میلیون دستگاه به ارزش 3.2 میلیارد دلار بوده است.

27. آمار واردات قطعی کشنده (کامیون) حدود 6 هزار و 500 دستگاه به ارزش 850 میلیون دلار بوده است.

28. واردات اجزا و قطعات موتورسیکلت به وزن 91 هزار تن حدود 782 میلیون دلار بوده است.

29. واردات اجزا و قطعات خودرو به وزن 643 هزار تن حدود 6 میلیارد دلار بوده است.

30. بالاترین حجم مبادلات تجاری (جمع واردات و صادرات) بدون نفت به ترتیب در گمرکات استان‌های هرمزگان (34 میلیارد دلار 29 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش)، تهران (15.4 میلیارد دلار 14 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) و خوزستان (15.1 میلیارد دلار 13 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) بوده است.

31. از نظر ارزش صادراتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و تهران در صدر جدول هستند و از نظر ارزش وارداتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، تهران، خوزستان، کرمان، بوشهر و مازندران در صدر بوده‌اند.

32. بزرگترین مقاصد تجاری در سال 1402 عبارت بودند از چین (13.9 میلیارد دلار)، عراق (9.2 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (6.6 میلیارد دلار) ترکیه (4.2 میلیارد دلار) و هند (2.2 میلیارد دلار)؛ این 5 کشور درمجموع سهمی حدود 74.5 درصدی از نظر وزن و 73 درصدی از نظر ارزش به خود اختصاص داده است.

33. بزرگترین مبادی واردات (کشورهای طرف معامله واردات) به ترتیب امارات متحده عربی(20.8 میلیارد دلار)، چین (18.5 میلیارد دلار)، ترکیه (7.5 میلیارد دلار)، آلمان (2.2 میلیارد دلار) و هند (1.9 میلیارد دلار) بوده است. این 5 کشور درمجموع از نظر وزن حدود 65 درصد و از نظر ارزش 77 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

34. مجموع تجارت با 15 کشور همسایه در سال 1402 به حدود 60.8 میلیارد دلار بالغ شده است که رشدی 1.4 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است که شامل 28.3 میلیارد دلار صادرات به 15 کشور و 32.5 میلیارد دلار واردات از 15 کشور بوده است.

35. بزرگترین شریک تجاری کشور با لحاظ کردن مجموع مبادلات (واردات و صادرات) بدون نفت به ترتیب عبارتند از چین (مجموع 32.4 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (27.4 میلیارددلار)، ترکیه (11.7 میلیارد دلار) و عراق (9.8 میلیارد دلار).

36. تراز تجاری کشور بدون نفت با چین، امارات و ترکیه منفی و با عراق مثبت است.

37. در سال 1402 برای واردات قطعات منفصله خودرو در تمامی کد تعرفه‌ها (6 میلیارد دلار)،اجزا و قطعات موتورسیکلت (782 میلیارد دلار)، کشنده (850 میلیون دلار)، خودروی سواری نو(224 میلیون دلار)، اتوبوس (25 میلیون دلار) و آمبولانس و ... درمجموع 8.2 میلیارد دلار منابع ارزی کشور صرف شده است.

38. ترانزیت خارجی کشور در 12ماهه 1402 حدود 17.8 میلیون تن بوده است که رشدی 36.5 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

39. بیشترین رشد ترانزیت خارجی در گمرکات پرویزخان، آستارا، باشماق و سرخس بوده است.

40. صادرات فرش دستباف ایران از رکورد 2 میلیارد دلاری سالانه خود در دهه هفتاد و میانگین نیم میلیارد دلاری در سال در 10 سال پیش از تحریم‌های ظالمانه آمریکا به کمتر از 50 میلیون دلار در سال 1402 رسیده است.