پیش‌نویس سند ریال‌دیجیتال منتشر شد؛ بانک مرکزی امروز پیش‌نویس سند ریال‌دیجیتال را منتشر کرد که یکی از اهداف آن، فعال‌سازی و گسترش ظرفیت برنامه‌پذیری پول در کارکردهای اقتصاد دیجیتال است.

به گزارش صنعت‌صنف، نخستین انتشار رسمی ریال‌دیجیتال توسط هیأت نظارت بر اندوخته اسکناس و درراستای اجرای مصوبه شورای پول و اعتبار در شهریور امسال انجام شد که در آن زمان پرداخت رمزریال با رقم یک میلیارد تومان به تعداد محدودی از افراد در دو بانک ملی و ملت اجرایی شد.

علاوه‌بر این، قرار است به زودی با پیوستن بانک سوم به این پروژه، دوره اجرای پیش‌آزمایشی تمام شده و با آغاز مرحله اجرای آزمایشی، دامنه استفاده، تعداد کاربران و مبلغ تخصیص یافته به این طرح نیز افزایش پیدا کند.

اکنون، بانک مرکزی پیش‌نویس سند ریال‌دیجیتال را منتشر کرده که یکی از نکات مهم در این سند، هدف بانک مرکزی از انتشار این پول دیجیتال است و در این سند، مهمترین هدف بانک مرکزی، گسترش اقتصاد دیجیتال و پاسخ به نیازها در حوزه پرداخت در اقتصاد دیجیتال اعلام شده است.

در این سند ابتدا اهداف بانک‌های مرکزی از انتشار پول دیجیتال آمده است که طبق آن، بانک‌های مرکزی با اهداف مختلفی اقدام به توسعه پول دیجیتال می‌کنند که ازجمله آن‌ها می‌توان به مواردی همچون پاسخ به نیازمندی پرداخت‌های آتی در اقتصاد دیجیتال، بهبود کارایی ابزارهای پرداخت نوین، افزایش دسترس‌پذیری پول بانک مرکزی، مدیریت اثرات کاهش به‌کارگیری اسکناس در جامعه، توسعه ابزارهای پرداخت بین‌المللی با دیگر کشورها، توسعه تاب‌آوری ابزارهای پرداخت، رسیدن به اهداف خاص در حوزه سیاست‌گذاری پولی و در مواردی مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی اشاره کرد.

این اهداف درنهایت تعیین‌کننده بسیاری از مختصات پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی است. به عبارت دیگر، طراحی اقتصادی، فنی و کسب‌وکاری پول دیجیتال بانک‌های مرکزی تا حدود زیادی وابسته به اهدافی است که بانک‌های مرکزی از توسعه پول دیجیتال دنبال می‌کنند.

در ادامه این سند نیز، هدف بانک مرکزی ایران از انتشار پول دیجیتال در گام نخست بسترسازی برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های مرتبط با حوزه پرداخت در اقتصاد دیجیتال اعلام شده است.

همچنین گفته شده که در این گام و به تدریج منافعی همچون توسعه تاب‌آوری ابزارهای پرداخت، مدیریت اثرات کاهش به کارگیری اسکناس در جامعه، بهبود کارایی ابزارهای پرداخت نوین، افزایش دسترس‌پذیری پول بانک مرکزی و مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی نیز حاصل شود.

علاوه‌بر این، پیش‌بینی می‌شود منافع جانبی دیگری نیز در اثر توسعه ریال دیجیتال حاصل شود که در این سند به آنها اشاره شده است اما درباره نقش پول دیجیتال در اقتصاد دیجیتال باید گفت باتوجه به شکل‌گیری مفهوم اقتصاد پلتفرمی در سال‌های اخیر و پیش‌بینی حرکت به سمت اقتصادهای مبتنی بر زنجیره بلوک، تصور دنیای مبتنی بر توکن در حال شکل‌گیری بوده، به‌نحوی که هر موجودیت واقعی می‌تواند دارای امضای دیجیتال در شکل توکن داشته و موجودیت‌های مجازی نیز هویتی مبتنی بر توکن داشته باشند.

در ادامه سند ریال دیجیتال بانک مرکزی آمده است: «در چنین فضایی استفاده از یک ابزار پرداخت متناسب با فضای اقتصادی ایجاد شده جهت تامین امکان ارائه خدمات مالی به موجودیت‌های مبتنی بر توکن نیازی اساسی تلقی شده و اساسا مفهوم اقتصاد دیجتیال به شکل کامل آن در چنین فضایی محقق خواهد شد. برهمین اساس پیش‌بینی و بسترسازی مناسب بانک مرکزی برای ارائه پول و ابزار پرداخت مناسب جهت پاسخگویی به نیاز فضای اقتصاد دیجیتال توصیف شده از اهمیت به‌سزایی برخوردار است چراکه عدم پاسخگویی مناسب به این نیاز استفاده از دیگر انواع توکن‌های خصوصی به عنوان ابزار پرداخت را ترویج و حاکمیت پولی بانک‌های مرکزی را با مخاطره روبه‌رو می‌کند. از آنجا که فناوری مورد استفاده برای پیاده‌سازی ریال دیجیتال رابطه نزدیکی با هدف بانک مرکزی از توسعه این محصول دارد مختصرا به تبیین پیاده‌سازی ریال دیجیتال با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده اشاره شده است.

یکی از اهداف بانک مرکزی از توسعه این ابزار، فعال‌سازی ظرفیت برنامه‌پذیری پول در ذیل کارکردهای اقتصاد دیجیتال است. اگرچه ارائه این خدمت درباره گونه‌های مختلفی از پول دیجیتال امکان‌پذیر است بنابراین فعال‌سازی این ظرفیت درخصوص پول مبتنی بر توکن منتشر شده از طریق فناوری دفترکل توزیع شده و زنجیره بلوک قابلیت توسعه کم هزینه‌تری داشته و تجارب متعدد پیاده‌سازی این ظرفیت روی انواع توکن‌های منتشر شده بر بستر این فناوری موجود و در دسترس است.

همچنین، بسترهای مبتنی بر فناوری دفترکل توزیع شده به علت به کارگیری سازوکار اجماع در فرآیند تایید تراکنش‌ها از امنیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در عین حال به دلیل ثبت اطلاعات در قالب بلوک‌های اطلاعاتی پیوسته در این شبکه، امکان رهگیری هر نوع تغییراتی در زنجیره اطلاعاتی ثبت شده وجود دارد.

بانک مرکزی در پایان اعلام کرده است که این ویژگی‌ها در کنار سرعت قابل قبول این شبکه و امکان فعال‌سازی ظرفیت‌های گسترده پردازشی از طریق افزونگی مدیریت شده در زیرساخت‌ها، زنجیره‌ بلوک را به عنوان یکی از مناسب‌ترین بسترها جهت انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی معرفی می‌کند.

گفتنی است توکن یک موجودیت دیجیتال است که یک ارزش مجازی یا واقعی را روی یک بستر فناوری نمایندگی می‌کند و به‌طور معمول با کاربردها و اهداف مختلف انتشار می‌شود.

همچنین، زنجیره بلوک، شبکه‌ای است که با استفاده از توزیع‌شدگی و رمزنگاری، تاریخچه همه تراکنش‌های انجام شده در آن شبکه را در دفتر کلی که امکان تغییر در آن وجود ندارد و همه اطلاعات ثبت شده در آن به‌صورت شفاف در اختیار کاربران قرار دارد، ذخیره می‌کند.

صاحبنظران می توانند در صورت تمایل پیشنهادات خود را از طریق پست الکترونیکی به نشانی irdr@cbi.ir ارسال کنند.