تخریب سالانه 15 درصد از جنگل‌ها حرا؛ درگیر کردن و مشارکت مردم منطقه و اهالی روستاهای ساحلی در توسعه جنگل‌های حرا باعث شده تا این باور در آنها تقویت شود که با توسعه جنگل‌های حرا، وضعیت معیشت آنها بهتر از قبل خواهد شد.

به گزارش صنعت‌صنف، یاسمن اسماعیلی بنیانگذار گروه معماری استودیو 4 با بیان این مطلب در حاشیه برگزاری نمایشگاه سرزورزوما اظهار داشت: جنگل‌های مانگرو یا کشندی که جنگل‌های حرا هم جزو آن محسوب می‌شود در جهان بسیار معدود است و متاسفانه در ایران به خاطر ساخت و ساز تاسیسات در سواحل، سالانه بین 10 تا 15 درصد مساحت آنها تخریب می‌شود.

اسماعیلی افزود: پس از آغاز همکاری با تعاونی روستای گوران و انجام مطالعات و گفت‌وگو با اهالی منطقه متوجه شدیم سرعت تخریب جنگل‌ها در این منطقه بسیار بالاست بنابراین اولویت اول ما احیای بافت جنگل‌های حرا قرار گرفت.

وی اضافه کرد: گردشگر برای دیدن جنگل می‌آید و نمی‌توان او را به جایی برد که جنگل‌هایش در حال نابودی است لذا در فرایندی چهار ساله و به کمک اهالی منطقه و به تدریج ورود دستگاه‌هایی چون منابع طبیعی، حفاظت محیط زیست و منطقه آزاد قشم بیش از 80 هزار نهال حرا در این منطقه کشت شد.

بنیانگذار گروه معماری استودیو 4 تصریح کرد: این تجربه قابل تعمیم به همه روستاهای منطقه قشم هم هست و می‌توان جنگل‌های ارزشمند حرا را که 5 برابر جنگل‌های استوایی جذب دی اکسید کربن و 5 برابر تولید اکسیژن دارند را در منطقه توسعه داد.

به گفته اسماعلی، اقدامات مشابهی در روستاهای دیگر از جمله گورزین و سهیلی با مشارکت اهالی بومی منطقه در جریان است و خوشبختانه جریان تخریب جنگل‌ها در سال‌های اخیر کند شده و امیدواریم به زودی روند معکوس و شاهد توسعه جنگل‌های ارزشمند حرا در منطقه باشیم.

این معمار فعال در زمینه طراحی پایدار و مدرس دانشگاه که طراحی توسعه سرزورزوما در مجموعه تحت هدایت وی اجرا شده است در ادامه خاطرنشان کرد: یک خصوصیت دیگر منحصر به فرد در درختان حرا این است که در آب شور دریا رشد کرده و آب شور را به آب شیرین تبدیل می‌کنند. بنابراین در شرایطی که کشور ما برای توسعه جنگل به آب نیاز دارد که در این زمینه کمبود داریم، خوشبختانه درختان حرا در آب شور دریا رشد می‌کنند و دغدغه تامین آب آنها وجود ندارد.

این استاد دانشگاه شیکاگو رمز موفقیت جنگل‌زایی را درگیر کردن و مشارکت مردم منطقه و اهالی روستاهای ساحلی در توسعه جنگل‌های حرا دانست و گفت: چندین جلسه آموزشی و کارشناسی برای اهالی روستا اعم از جوانان و افراد مسن، زنان و مردان منطقه برگزار شده و این باور در آنها تقویت شده که با توسعه جنگل‌های حرا، وضعیت معیشت آنها هم بهتر از قبل خواهد شد.

بنابر اعلام بندر و دریا، یاسمن اسماعیلی یادآور شد: دانش لنج‌سازی بومی ایران هم که بخشی از آن در این روستا از دیرباز وجود داشته اهمیت زیادی برای میراث فرهنگی جهانی دارد و در فهرست میراث در خطر ایران در یونسکو به ثبت رسیده است و لذا اقداماتی برای احیای این دانش و مهارت بومی و معرفی آن به جهان شد که مورد توجه بسیاری واقع شد و از جمله دو لنج بومی «شاشک» و قایق بومی «ترتری» با کمک مردم بومی منطقه تولید و احیا شده و فرایند تولید آن مستندسازی شده است.

اسماعیلی افزود: به عنوان نمونه لنج بومی «شاشک» و استراحتگاه‌هایی که متناسب با اقلیم روستای گوران در استودیو چهار طراحی شده بود در نمایشگاه دو سالانه معماری آمریکا که در شهر راک لند در ایالت مین در شمال شرق آمریکا برگزار شد به نمایش در آمد و به مدت 4 ماه مورد توجه بازدیدکنندگان نمایشگاه قرار گرفت و پس از آن به یک خیریه محلی منتقل شد.

وی با اشاره به برگزاری نمایشگاه سرزورزوما در فرهنگسرای نیاوران در روزهای 22 تا 29 فروردین 1404 گفت: تصور نمی‌کردیم که این نمایشگاه که در واقع مستندسازی فعالیتی 5 ساله با کمک اهالی و مردم خونگرم منطقه بود، با چنین استقبالی روبه‌رو شود.

گفتنی است نمایشگاه «سَرزورزوما» که از روز جمعه 22 فروردین‌ماه 1404 با گردآورندگی یاسمن اسماعیلی و کیمیا امینی و به همت استودیو چهار و شرکت تعاونی روستایی گوران با همکاری کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم)، سازمان منطقه آزاد جزیره قشم، صندوق اعتباری هنر و فرهنگسرای نیاوران در گالری شماره 2 افتتاح شده تا جمعه 29 فروردین ادامه دارد.

«سرزورزوما»، باریکه‌ای شنی در دل ذخیره‌گاه زیست‌کره حرا در هم‌جواری روستای گوران، در جزیره قشم است. این پروژه در سال 1398 آغاز شد و هدف نخست، طراحی استراحتگاه‌های اکوتوریستی بود، اما با توجه به نگرانی‌ها درباره فرسایش ساحلی درختان حرا، اولویت پروژه، بر احیای زیست‌محیطی منطقه با تلفیق الگوهای کاشت سنتی و دانش روز قرار گرفت.

نمایشگاه «سرزورزوما» شامل آثاری با موضوعات پرورش، کاشت و برداشت نهال (16 عکس)، ساخت استراحتگاه سرزورزوما (13 عکس)، پاویون سرزورزوما که به مدت 4 ماه در بینال شیکاگو به نمایش درآمده (7 عکس)، ذخیره‌گاه زیست‌کره حرا و درخت حرا (چاپ لیزر روی چوب)، کاشت 75000 نهال و استراحتگاه‌های سرزورزوما (چاپ لیزر روی چوب)، پاویون سرزورزوما، دو بندر قایق‌سازی چوبی در یک قاب (گوران تا راک لند)، فیلم کوتاه و صدای ضبط شده از فرآیند کاشت با مشارکت مردمی (پخش با پروژکشن) است.