آموزش دریانوردی در ایران از سطح بالایی برخوردار است
آموزش دریانوردی در ایران از سطح بالایی برخوردار است؛ ایران در حوزه آموزش دریانوردی در فهرست سفید سازمان بینالمللی دریانوردی قرار دارد و کیفیت آموزش دریانوردی در ایران از سطح بالایی برخوردار است.
به گزارش صنعتصنف، مهدی فرمهینیفراهانی، مدیرکل امور دریانوردان، سازمانهای تخصصی و بینالمللی سازمان بنادر و دریانوردی، دانشآموخته دکتری مدیریت محیط زیست از دانشگاه علوم و تحقیقات است و در اداره کل تحت مدیریت خود تلاش میکند دریانوردان با آمادگی هرچه بیشتر و کیفیت بالاتر آموزش ببینند و روی ناوگان کشتیرانی کشور و جهان مشغول به کار شوند
گفتوگوی ماهنامه «بندر و دریا» با فرمهینیفراهانی درست یک سال پس از انتصاب او به مدیریت این اداره کل انجام شد. او در طول 18 سال فعالیت خود، مسئولیتهای مختلفی را تجربه کرده است و پیش از این، مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی را در کارنامه خود دارد.
فرمهینیفراهانی تأکید میکند همه دستگاههای مسئول در زمینه آموزش باید پای کار بیایند و سازمان بنادر و دریانوردی را تنها نگذارند.
در حال حاضر چه تعداد دریانورد ایرانی در حوزه محدود و نامحدود مشغول به کارند؟ چه تعداد دارای گواهینامه شایستگی هستند؟
بالغ بر ۱۴۶ هزار و ۷۲۰ نفر دریانورد در بخشهای مختلف تجاری و صیادی فعالیت دارند که تاکنون موفق به دریافت گواهینامه دریانوردی از ما شدهاند و در حال حاضر روی ناوگانهای ایرانی و خارجی مشغول به کارند. در بخش بانوان نیز ۸۶۹ نفر موفق به دریافت گواهینامه شایستگی از سازمان بنادر و دریانوردی شدهاند که بر اساس آمار موجود، تعدادی از آنها در ناوگانهای دریایی کشور و حتی در سطح بینالمللی مشغول فعالیتند.
نکتهای که وجود دارد، مسئله خودکفایی در تأمین نیروی مورد نیاز برای ناوگانهاست؛ چه تجاری، چه نفتکش و چه دیگر بخشها. تلاشهایی هم از دهههای ۷۰ و ۸۰ شمسی شد و ما به سطح قابل قبولی از آموزش نیروها رسیدیم اما بهتازگی شنیده میشود از سال ۱۴۰۰ به این سو، در زمینه آموزش و تأمین نیرو با نگرانیهایی مواجهیم و احتمال کمبود نیرو حتی در حوزه نامحدود هم وجود دارد. با وجود همه تلاشهای دانشگاهها و سازمان بنادر و دریانوردی، حلقههای مفقوده کجا هستند؟
ببینید! کمبود دریانورد نهتنها در کشور ما، بلکه در سطح جهان موضوعی جدی است و همچنان در حال بررسی و بحث قرار دارد تا نیروی انسانی کافی برای ناوگانهای فعال دنیا تأمین شود. در کشور ما نیز این مسئله وجود دارد و به نوعی متأثر از عوامل گوناگون است. مثلاً در حوزه دریانوردی محدود، گاهی وضع قوانین و مقررات فصلی یا مقطعی باعث مشکلات میشود. به عنوان نمونه، در برخی استانها با وضع قوانین جدید مانند قوانین مربوط به تهلنجی، فعالیت شناورها و به دنبال آن، اشتغال دریانوردان دچار وقفه میشود. بنابراین تعداد نفراتی که باید در دریا حضور داشته باشند کاهش مییابد.
در حوزه نامحدود، در حال حاضر با توجه به فعالیت 2 شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش ایران، دریانورد به اندازه کافی وجود دارد اما اگر شرایط تغییر کند و با رفع تحریمها ناوگان ایران بتواند در سطح گستردهتری در دنیا تردد کند، به طور قطع به کشتیهای بیشتری نیاز خواهیم داشت و متناسب با آن باید تعداد دریانوردان نیز افزایش یابد.
در حال حاضر، مراکز آموزشی دولتی و خصوصی متعددی در کشور وجود دارند که توانایی تربیت دریانوردان را دارند. هر زمان که شرایط ایجاب کند، این مراکز آمادهاند دورههای آموزشی برگزار کرده و گواهینامههای شایستگی صادر کنند. بنابراین در شرایط فعلی، کمبود نیرو در حوزه نامحدود وجود ندارد اما نکته مهم این است که نمیتوان تعداد زیادی دریانورد را آموزش داد و سپس متوجه شد که بازار کاری برای آنها وجود ندارد، چرا که این خود به مشکلی دیگر منجر خواهد شد.
وضعیت حوزه محدود چگونه است؟
در حوزه محدود نیز شرایط مشابهی حاکم است. ملوانان شناورهای تجاری و صیادی به طور عمده به صورت فصلی و دورهای فعالیت میکنند. به عنوان نمونه، با اعمال برخی قوانین یا محدودیتها تردد کشتیها متوقف میشود و به دنبال آن، تعدادی از دریانوردان از چرخه فعالیت خارج میشوند. در مجموع میتوان گفت در حال حاضر برای ناوگان موجود کشور کمبود دریانورد وجود ندارد اما اگر روزی قرار باشد شناورهای ایرانی در ابعاد گستردهتری به بنادر مختلف دنیا تردد کنند، در آن زمان نیاز به آموزش و صدور گواهینامههای بیشتری برای دریانوردان خواهیم داشت.
در حال حاضر چه تعداد مؤسسه آموزشی در حوزه دریانوردی فعالیت میکنند؟
در حال حاضر بالغ بر ۶۱ مرکز آموزشی خصوصی و دولتی در کشور فعالیت دارند. نظارت بر این مراکز به صورت حضوری و برخط انجام میشود و بر اساس دستورالعملهای مصوب هیئت عامل سازمان بنادر و دریانوردی، ممیزی و بازرسی سالانه انجام میشود. در مراکز آموزشی نیز با توجه به نظارتهای مستمر، توانمندیهای قابل توجهی ایجاد شده است. هرگونه عدم انطباق به آنان گوشزد میشود و در تمدید مجوزها لحاظ خواهد شد. در برخی موارد، اگر تخلفی رخ دهد، دورههای آموزشی تعلیق یا حتی پروانه فعالیت مرکز ابطال میشود. در این زمینه، چه در ستاد و چه در بنادر، نظارت و برخورد جدی با متخلفان در دستور کار قرار دارد.
خوشبختانه ایران در حوزه آموزش دریانوردی در فهرست سفید سازمان بینالمللی دریانوردی قرار دارد. چند ماه پیش نیز کشور ما به طور مستقل مورد ممیزی قرار گرفت و گزارش آن به IMO ارسال شد. امیدواریم با ابقا در این فهرست برای 5 سال آینده، گواهینامههای صادرشده همچنان معتبر باقی بماند و دریانوردان ما بتوانند با افتخار در سراسر دنیا فعالیت داشته باشند. بنابراین مسئله اساسی، کیفیت آموزش نیست، چرا که آموزش دریانوردی در ایران از سطح بالایی برخوردار است و ابقا در فهرست سفید نیز تأییدکننده همین موضوع است.
پس اگر کسی ادعا کند کیفیت آموزش دریانوردی برای نفرات حاضر روی شناورهای زیر ۳۰۰۰ تن پایین است، این ادعا به طور قطع کذب است، زیرا تمام این افراد در مراکز آموزشی معتبر که تحت مجوز و نظارت سازمان بنادر و دریانوردی فعالیت میکنند، آموزش میبینند.
وضعیت اشتغال بانوان در حوزه دریانوردی چگونه است؟
در مراکز آموزش دریانوردی کشور هیچ محدودیتی برای حضور و آموزش بانوان وجود ندارد. در حال حاضر 869 بانوی دارای گواهینامه دریانوردی داریم که 375 نفر در رستههای عرشه و بقیه به عنوان مهماندار روی شناورهای مسافری فعالیت میکنند. اشتغال بانوان نیازمند نگاه ویژه شرکتهای کشتیرانی است تا ظرفیت و پتانسیلهای آنان مورد استفاده قرار گیرد. بانوان در آموزشهای دریانوردی موفق عمل کرده و نمرات بسیار بالایی کسب کردهاند؛ کافی است زمینه حضور آنها روی کشتیها فراهم شود تا بتوانند در عملیات دریایی فعال باشند.
درباره تهیه و تدوین کتابهای دریانوردی توضیح دهید؛ ایده تهیه این کتابها از کجا شکل گرفت؟
یکی از آسیبشناسیهایی که پیش از این وجود داشت، این بود که مراکز آموزش دریانوردی ما از یک مرجع هماهنگ برای آموزش استفاده نمیکردند و هر مرکز آموزشی با جزوه و دستورکار خاص خود آموزش میداد. اثر این موضوع را در آزمونهای شایستگی مشاهده میکردیم؛ برخی مطالب توسط یک مرکز تدریس میشد که در آزمونها کمتر به آن پرداخته میشد و به نوعی بیعدالتی رخ میداد، به گونهای که دریانوردان از منبع واحد و هماهنگ بهرهمند نمیشدند.
پیش از حضور من، همکاران قبلی تدبیر کرده و این پروژه را آغاز کرده بودند. این پروژه توسط بخش خصوصی و با بهرهگیری از مؤلفان زبده حوزه دریانوردی کشور به انجام رسید. تیم مؤلفان، کتابها را تهیه کردند و در طول فرآیند، نظرات و موارد مدنظر ما به آنها ابلاغ میشد تا مسیر تدوین مطابق برنامه مورد نظر باشد. خوشبختانه کار تهیه و تدوین کتابها به پایان رسیده و اکنون آماده تولید انبوه و ارائه به مراکز آموزشی است.
این کتابها به عنوان منبع واحد آموزش دریانوردی در تمام مراکز آموزش دریانوردی کشور مورد استفاده قرار خواهند گرفت و طراحی سؤالات و آموزشها بر اساس این منابع انجام میشود. هدف بعدی ما، تدوین کتابهای مرجع برای دیگر حوزههای دریانوردی کشور است تا بتوانیم برای تمام حوزهها شاهد تألیف منابع آموزشی واحد و معتبر باشیم.
ثبت دیدگاه