ارز نیمایی کشور برای واردات برنج بی‌کیفیت هندی هزینه می‌شود در حالیکه ماکارونی از گندم داخلی تولید می‌شود و ارز هم نمی‌خواهد و از نظر کیفیت و قیمت از برنج وارداتی بهتر و ارزان‌تر است. پس باید از آن حمایت کرد. 

به گزارش صنعت‌صنف، از دهم اردیبهشت‌ماه 1401 قیمت آرد صنف‌ و صنعت آزاد و قیمت آن 16 هزار و 900 تومان اعلام شد. از 11 اردیبهشت نیز تولیدکنندگان ماکارونی طبق ابلاغیه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، قیمت ماکارونی را تا سه برابر افزایش دادند.

روز گذشته بخش نخست گفت‌وگوی پایگاه خبری تحلیلی صنعت‌صنف با رسول مژده‌شفق، مشاور عالی و عضو انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی ایران درباره جزییات افزایش قیمت گندم، آرد و ماکارونی منتشر شد. اکنون بخش پایانی این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

آزادسازی قیمت گندم و آرد تا چه اندازه جلوی قاچاق و هدرروی این کالا را می‌گیرد؟

در حال حاضر آرد خبازی نانوایی به دو قیمت کیلویی 680 و 900 تومان توزیع می‌شود که با این قیمت، هزینه‌های حمل آن هم تامین نمی‌شود. رانتی که از مابه‌التفاوت آرد کیلویی 1000 تومان تا کیلویی 15 هزار تومان به وجود می‌آید از صف نانوایی تا قاچاق آرد، نان بدون کیفیت، فروش آرد خارج از شبکه، هدرروی آرد و نان، قیمت دستوری نان و ... را در برمی‌گیرد. 

از آن طرف هم نانوا برای اینکه هزینه‌های خود را تأمین کند از وزن چانه کم می‌کند، کیفیت را پایین می‌آورد و حتی قیمت را هم تغییر می‌دهد. آزادسازی قیمت آرد تا دو سال قبل اجرا می‌شد اما با توقف قیمتی که از 99 تا به امروز انجام شد و ناگهان افزایش قیمت یکباره، موج اعتراضی ایجاد کرد.

چرا دو سال تأخیر؟

دولت ترمز قیمت گندم و آرد را به مدت دو سال کشید و اگر همان افزایش قیمت تدریجی سالانه انجام شده بود، ماکارونی امسال درنهایت صد درصد گران می‌شد. دولت در هفته گذشته قیمت حمل‌ونقل جاده‌ای را که در اسفند افزایش داده بود بازهم 35 درصد افزایش داد. همه کالاها در دو سال گذشته افزایش قیمت داشتند؛ مرغ، لبنیات، گوشت و ... .

سهم ماکارونی از سبد خانوار ایرانی چند درصد است؟

ماکارونی جزء کالاهای سالم، ساده و ارزان است. سرانه مصرف ماکارونی در ایران جزء پایین‌ترین‌ها در دنیا و سالانه 7 کیلوگرم به‌ازای هر نفر است. این سرانه مصرف در کشور ایتالیا 29 کیلوگرم است در حالیکه سرانه مصرف برنج در ایران که نصف آن هم وارداتی است 40 کیلوگرم به‌ازای هر نفر در سال است. 
یک ماکارونی 700 گرمی با کمترین هزینه تهیه و طبخ، خوراک یک خانوار 5 نفره را تأمین می‌کند. اکنون یک بسته ماکارونی 700 گرمی به قیمت 24 هزار تومان از یک بسته چیپس 120 گرمی به قیمت 7 هزار تومان ارزان‌تر است.

افزایش قیمت سه برابری ماکارونی، شوک فروش به مصرف‌کننده وارد کرده و درنتیجه فروش کاهش پیدا خواهد کرد؟

بله حتما اتفاق می‌افتد و مردم تا مدتی نمی‌توانند ماکارونی بخرند. اما مقطعی است. از سوی دیگر فصل پرمصرف ماکارونی 6 ماهه دوم سال است. به هر حال وقتی کالایی از 8600 تومان به 24 هزار تومان افزایش قیمت پیدا می‌کند در بازار شوک به وجود می‌آید. این تفاوت قیمت 8600 تا 24هزار تومان برای مصرف‌کننده قابل تحمل نیست.

اگر ماکارونی را با قیمت برنج وارداتی مقایسه کنیم برای مصرف‌کننده به صرفه نیست؟

ارز نیمایی کشور برای واردات برنج بی‌کیفیت هندی هزینه می‌شود در حالیکه ماکارونی از گندم داخلی تولید می‌شود و ارز هم نمی‌خواهد و از نظر کیفیت و قیمت از برنج وارداتی بهتر و ارزان‌تر است. پس باید از آن حمایت کرد.

تولید ماکارونی در کشور سالانه چه میزان است؟

در کشور بیش از یک میلیون و 200 هزار تن ظرفیت نصب شده تولید ماکارونی با بهترین ماشین‌آلات و تکنولوژی روز دنیا وجود دارد و تولید واقعی نزدیک به 700 تا 800 هزار تن در سال است.

گفته می‌شود تولیدکنندگان ماکارونی آرد را ارزان می‌خریدند و حتی بابت آن ارز 4200 تومانی هم دریافت کردند اما ماکارونی را با قیمت بالاتر صادر می‌کردند؟

سهم صنعت ماکارونی از ارز 4200 تومانی صفر است. از سوی دیگر نزدیک به 6 سال است که واردات گندم از سوی بخش خصوصی ممنوع است و مجرای توزیع آن به صورت انحصاری در اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران است که براساس امکانات، ضوابط و شرایطی که دارد، سهمیه هر کارخانه را تعیین و توزیع می‌کند.

سالانه چه مقدار ماکارونی صادر می‌شود؟

از مجموع تولید حدود 800 هزار تن ماکارونی در سال در بهترین شرایط حدود 10درصد آن صادر می‌شود یعنی 50 تا 60 هزار تن. صادراتی هم که انجام می‌شود به‌دلیل مشکلات ناشی از نقل و انتقال ارز به صرفه نیست و از سوی دیگر در حال حاضر با گندم کیلویی 12 هزار تومان قیمت تمام شده ماکارونی به شدت افزایش پیدا کرده و دیگر جذابیتی برای صادرات ندارد.

استثنائا در یک سال گذشته به‌دلیل جنگ منطقه و بهبود نرخ ارز و جلوگیری ترکیه از صادرات، تقاضای منطقه افزایش پیدا کرد که بالای 80درصد ماکارونی صادراتی ایران به عراق و افغانستان می‌رود. شاید تا 10سال پیش به آفریقا و آسیای میانه هم صادر می‌شد ولی تا زمانی‌که ترکیه، مصر و عربستان هستند رقابت در صادرات ماکارونی با این کشورها سخت است.