کنار هم قرار گرفتن اسم روسیه و اوکراین، حتی از سال‌ها قبل از اینکه حمله نظامی روس‌ها به سمت کی یف شروع شود، مترادف با ماجراجویی مسکو و گروکشی از اروپایی‌ها با اهرم فشار «انرژی» بوده است.

به گزارش صنعت‌صنف به نقل از خبرانرژی، دولت روسیه که از طریق اوکراین حجم قابل توجهی گاز به سمت اروپا منتقل می‌کرد، این سال‌ها هر بار به بهانه افزایش قیمت یا اختلاف‌های سیاسی، تهدید قطع جریان گاز را مطرح می‌کرد و معمولا بعد از دوره‌ای رجزخوانی، حرفش را به کرسی می‌نشاند تا باری دیگر با گذشت زمان، دوباره روز از نو و روزی از نو!

جنگی که بر سر انرژی آوار شد

روس‌ها که پیشتر از احتمال قطع جریان گاز به‌عنوان اهرم فشار علیه اروپایی‌ها استفاده می‌کردند، پس از حمله به اوکراین در موقعیتی جدید قرار گرفتند. اینبار دولت‌های قاره سبز بودند که خودشان پیش‌قدم شدند و موضوع تحریم انرژی روسیه را مطرح کردند؛ البته که شاید این فرار رو به‌جلو، در توجیه انفعال عجیب سران اروپایی در دفاع از اوکراین انجام شد. جایی که اروپایی‌ها اوکراین را در نبرد با روسیه تنها گذاشتند و در ژستی سیاسی، به طرح موضوع تحریم روس‌ها بسنده کردند. تحریمی که البته هنوز عملی نشده! درست برخلاف تحریم‌ها علیه ایران که معمولا بلافاصله بعد از اعلام، اجرا می‌شوند.

چرا اروپا روسیه را تحریم نمی‌کند؟

اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان چند روز قبل اصل مطلب را در اینباره به صورت شفاف توضیح داده و با هشدار درباره تحریم بخش انرژی روسیه گفته است که اروپا عمدا از چنین اقدامی فاصله گرفته چون این کار «امنیت انرژی اروپا را به خطر می‌اندازد».

او که کشورش وابستگی زیادی به گاز روسیه دارد، می‌گوید تامین گاز اروپا در شرایط فعلی از راه دیگری امکان‌پذیر نیست و زندگی روزمره شهروندان به آن وابسته است. پیامدهای جنگ تا همین لحظه و بدون تحریم بخش انرژی روسیه، قیمت نفت برنت را به مرز ۱۴۰ دلار در بشکه رسانده که در ۱۴ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.

دست پیش روسیه

روس‌ها نه‌تنها دربرابر تهدید اروپایی‌ها به تحریم واردات انرژی ابراز نگرانی نکردند، بلکه با تصمیمی پیشگیرانه کار را برای رقیب سخت‌تر هم کردند. پوتین، رئیس جمهور روس‌ها در تصمیمی شوک‌آور خواستار پرداخت پول خرید گاز به روبل توسط اروپایی‌ها شد و برای نشان دادن جدیت این دستور، عرضه گاز به لهستان و بلغارستان را قطع و اعلام کرد تا وقتی که این دو کشور با پرداخت پول وارداتشان به روبل موافقت نکنند، روند عرضه متوقف می‌ماند. پس از این بود که چهار خریدار گاز اروپایی همان‌طور که ولادیمیر پوتین درخواست کرده بود، پول واردات گاز از روسیه را به روبل پرداخت کردند.

آمارهای تکان‌دهنده از وزن سیاسی انرژی روسیه

40درصد از گاز اروپا توسط روسیه تامین می‌شود
25درصد از نفت اروپا توسط روسیه تامین می‌شود
هزینه واردات روزانه انرژی اروپا از روسیه 85 میلیون دلار است
واردات انرژی اروپا از روسیه در سال 2021 معادل 108 میلیارد دلار بوده است
رقم واردات انرژی اروپا از روسیه 10 سال پیش بیشتر از 173 میلیارد دلار بوده است
43درصد از درآمد سالانه دولت روسیه از محل صادرات انرژی است

اعداد سخن می‌گویند

این نمودار نمایی از وضعیت واردات گاز 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و انگلستان از منابع مختلف در ده سال 2010 تا 2020 است. رنگ قهوه‌ای روشن وضعیت و حجم واردات از روسیه را نشان می‌دهد.

منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا

روسیه، شاهراه تامین انرژی قاره سبز

توضیح رنگ‌ها
آبی: خط لوله از مبدا روسیه
زرد: خط لوله از مبدا نروژ
نارنجی: خط لوله از مبدا آذربایجان
سبز: خط لوله از مبدا آفریقا
نقاط قرمز: پایانه‌های واردات ال‌ان‌جی
منبع: اداره اطلاعات انرژی آمریکا

اوضاع کدام کشورها خراب‌تر است؟

همانطور که در این تصویر مشخص‌است، میزان وابستگی کشورهای مختلف اروپا به گاز روسیه متفاوت است. در این تصویر مشخص شده است هر کشور چند درصد از گاز مصرفی خود را از روسیه تامین می‌کند.

منبع: الجزیره

شاید وقتی دیگر

براساس گزارش شرق، اروپایی‌ها از حالا هم که به فکر چاره باشند، به این زودی‌ها سایه روسیه از سر این قاره کم نخواهد شد. کمیسر اقتصادی اتحادیه اروپا ادعا کرده که این بلوک قصد دارد وابستگی به نفت و گاز روسیه را تا پایان امسال به میزان دو سوم کاهش دهد، اما به صفر رساندن واردات تا پایان سال 2027 طول می‌کشد. جالب اینجاست که تا همینجا هم صندوق بین‌المللی پول هفته گذشته با اشاره به پیامدهای جنگ میان اوکراین و روسیه، پیش‌بینی خود از نرخ رشد اقتصادی منطقه یورو برای سال ۲۰۲۲ را از ۳.۹ به ۲.۸ درصد کاهش داده است.

گزارش از متین کاکویی