تعطیلی 930 واحد لبنی کشور؛ تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر از 1330 واحد لبنی در کشور بالغ‌بر 250 واحد فعال بوده و 150 واحد نیز به‌صورت نیمه‌فعال کار می‌کنند.

به گزارش صنعت‌صنف، پنجمین نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران با حضور علیرضا پیمان‌پاک، قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی، رئیس اتاق تهران، اعضای هیات مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران و تولیدکنندگان صنایع لبنی برگزار شد.

در این نشست کارشناس واحد پژوهش انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی با تشریح گزارشی از وضعیت تولید و صادرات محصولات لبنی ایران، درباره افزایش تعطیلی کارخانه‌های لبنی ایران طی یک دهه اخیر گفت: تا پیش از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، تعداد 1330 واحد لبنی در کشور فعال بود اما پس از اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها، این تعداد به 400 واحد فعال کاهش یافت و آخرین آمارها مربوط به سال 1402 نیز نشان می‌دهد که در حال حاضر در کشور 250 واحد فعال لبنی و 150 واحد نیمه‌فعال باقیمانده است.

سیده‌هاله موسوی همچنین به افزایش 10 برابری هزینه‌های تولید در صنعت لبنیات کشور در بازه زمانی 1397 تا 1402 اشاره کرد و یادآور شد که سرانه مصرف محصولات لنبی در کشور به شدت کاهش یافته است.

به گفته وی، بررسی‌های انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران نشان می‌دهد که سیر صادرات این بخش به سمت صادرات شیرخشک و کره رفته و به این ترتیب، ارزش کل صادرات لبنیات کشور نیز کاهش یافته است چراکه در گذشته دو محصول شیرخشک صنعتی و کره درمجموع 7 درصد از ارزش سبد صادراتی لبنیات ایران را به خود اختصاص می‌داد در حالیکه این رقم در سال 1402 به 50 درصد رسیده ‌است.

این کارشناس انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی افزود: گزارش سرانه مصرف خانوار ایران بیانگر این واقعیت است که سهم لبنیات از تولید ناخالص داخلی کشور از سال 1391 که برابر 1.5 درصد بود، همچنان تا سال 1402 همین میزان باقی مانده و این وضعیت نشان می‌دهد که صنعت لبنیات ایران در حال در جا زدن است.

وی سپس به راهکارهای پیشنهادی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران برای توسعه این صنعت در کشور اشاره کرد و تک نرخی کردن ارز، ترمیم قدرت خرید خانوار برای دهک‌های پایین با اختصاص کالابرگ لبنیات، حذف ممنوعیت‌های غیرتعرفه‌ای و اجرای سیاست‌های یکسان در حلقه‌های متعدد زنجیره تامین شیر و لبنیات را از آن جمله عنوان کرد.

سرانه مصرف لبنیات به زیر 60 کیلو رسید

در ادامه دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، با اشاره به کاهش قابل توجه قدرت خرید خانوار و به‌دنبال آن کاش شدید سرانه مصرف لبنیات نسبت به این مساله هشدار داد و دلیل افزایش تولید و صادرات شیرخشک صنعتی را کاهش مصرف شیر عنوان کرد.

رضا باکری گفت: کاهش سرانه مصرف لبنیات به زیر 60 کیلو در سال مساله مهمی است که باید با واکنش جدی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و شورای عالی سلامت روبه‌رو شود چون در آینده باعث تحمیل هزینه‌های زیادی در بخش سلامت و درمان خواهد شد.

دبیر انجمن صنایع لبنی هم‌چنین از قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی خواست تا درباره تخصیص نهاده به دامداران از طریق کارخانجات تدبیری بیندیشد.

باکری توضیح داد: بسیاری از کارخانجات کوچک و متوسط صنعت لبنیات با دامداری‌های نیمه‌صنعتی و روستایی کار می‌کنند و اگر کارخانه نتواند نهاده این دامداری‌ها را تامین کند، آنها را از دست می‌دهد. باید تدبیری اندیشیده شود که کارخانجات بتوانند در سامانه بازارگاه با سهولت بیشتری نهاده بگیرند و دامداران خود را تامین کنند.

باکری همچنین در رابطه با اجرای طرح توزیع شیر در مدارس مقطع ابتدایی در سراسر کشور، با اشاره به مصوبه هیات وزیران و تخصیص بودجه به میزان 3800 میلیارد تومان برای اجرای این طرح، گفت: از این میزان بودجه، قرار است 2500 میلیارد تومان برای سال تحصیلی 1403-1402 به کارخانه‌های لبنی و تولید شیر تعلق گیرد.

وی با بیان اینکه، در حال حاضر توزیع شیر رایگان در مدارس برخی استان‌ها ازجمله خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان‌و‌بلوچستان آغاز شده، افزود: به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها در دستگاه‌های استانی، در بسیاری از مناطق کشور هنوز طرح توزیع شیر در مدارس اجرا نشده است. طبق مصوبه دولت، مسئولیت هماهنگی و اجرای این طرح، به اداره‌کل آموزش و پرورش استان‌ها واگذار شده است.

رئیس هیات مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی نیز در این نشست خواستار حذف قیمتگذاری دستوری و رفع تعهد ارزی و هم‌چنین تک‌نرخی شدن ارز شد.

میراسلام تیموری گفت: بزرگترین نگرانی ما هم‌چنان قیمتگذاری دستوری است. درخواست‌های تولیدکننده برای تعدیل و افزایش قیمت بررسی نمی‌شود و به تشکیل جلسات تنظیم بازار در وزارت صمت موکول می‌شود و این جلسات یا تشکیل نمی‌شود یا اگر تشکیل می‌شود از ما دعوتی برای بررسی درخواست‌هایمان نمی‌شود.

قیمتگذاری دستوری را بردارید

مرتضی کوچک‌زاده، رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران نیز با اشاره به اینکه صادرات شیرخشک فقط برای نجات کارخانجات از زیان‌دهی و ورشکستگی است، گفت: در سال 1374 که من وارد صنایع شیر ایران شدم، در کل کشور فقط 3 خط تولید شیرخشک وجود داشت که آنها هم نیمه‌فعال بودند. امروز فقط یک واحد تولیدی 12 خط تولید شیرخشک دارد که تمام‌وقت کار می‌کنند نه فقط به دلیل اینکه تولید شیرخام افزایش یافته، بلکه به این دلیل که مصرف بسیار کاهش یافته است.

رئیس هیات مدیره انجمن گاوداران کشور نیز در این نشست با اشاره به اینکه 70 درصد قیمت شیرخام مربوط به قیمت نهاده است، از عدم تعدیل قیمت شیر با قیمت نهاده‌ها گفت.

احمد مقدسی توضیح داد: برای تعیین قیمت شیرخام، قیمت هر کیلو سویا 16 هزار تومان در نظر گرفته شده است در حالی که این قیمت اکنون به نزدیک 22 هزار تومان افزایش یافته و دامدار با این هزینه، خوراک دام خود را باید تامین کند.

مقدسی خطاب به قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی گفت: شما مسوول هستید که ارز ترجیحی را حذف کنید و قیمتگذاری دستوری را بردارید، چون در شرایط کنونی سهم بزرگی از منافع این یارانه به خانوارهای متمکن می‌رسد که می‌توانند شیر و گوشت و لبنیات بیشتری مصرف کنند. این یارانه باید برداشته شود و فقط به قشر آسیب‌پذیر اختصاص یابد. اطمینان داشته باشید به این شکل بازار هم ثبات بهتر و بیشتری پیدا خواهد کرد.

وی همچنین دلیل تعطیلی واحدهای لبنی کوچک را قطع یارانه‌های دولتی دانست و گفت: زمانی که سیاست توزیع شیر یارانه‌ای توسط دولت به اجرا درآمد، واحدهای تولیدی زیادی راه افتادند و شروع به فعالیت کردند که با حذف آن سیاست، آنها هم نتوانستند کار کنند و تعطیل شدند چون وابسته به شیر یارانه‌ای بودند.

سیاست تعهد ارزی از اختیار دولت خارج است

بنابر اعلام روابط عمومی اتاق تهران، در ادامه این نشست قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی در امور بازرگانی با بیان اینکه برخی از مشکلاتی که گریبانگیر فعالان اقتصادی در حوزه صنعت لبنیات و دامپروری است، ناشی از چالش‌های اقتصاد کلان کشور است، گفت: شاید قیمتگذاری دستوری دولت قابل دفاع نباشد اما قیمت نمی‌تواند بی‌ضابطه باشد. ما ضابطه قیمتگذاری نداریم و درنتیجه مجبور به قیمتگذاری هستیم.

علیرضا پیمان‌پاک با اشاره به اینکه سیاست تعهد ارزی از حوزه اختیارات دولت خارج شده و یک قانون لازم‌الاجراست، افزود: ما تلاش می‌کنیم تا بازارها را برای فعالیت شما در دیگر کشورها باز کنیم. در داخل نیز تلاش داریم تا زنجیره تولید و زنجیره تامین مالی را شفاف کنیم و به نظر می‌رسد زنجیره تولید محصولات لبنی به دلیل کاملاً برای اینکار آماده باشد.

او درباره قیمت شیر و محصولات لبنی نیز عنوان کرد که باید تلاش شود تا هزینه تولید پایین بیاید نه اینکه فقط روی افزایش قیمت تمرکز شود.

پیمان‌پاک گفت: ما چند طرح تحولی برای کاهش قیمت تولید را پیش بردیم و پیشنهاد کردیم که چندان مورد استقبال قرار نگرفت. اما به نظر راه کنونی این است که تا می‌توانیم هزینه تولید را کاهش دهیم.

قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه تعطیلی برخی واحدها ناشی از قطع یارانه‌های دولت بوده است، گفت: رشد صنعت لبنیات قابل توجه بوده و در این صنعت زنجیره تامین شکل گرفته و شرکت‌های بزرگی فعالیت می‌کنند. طبیعی است که با قطع یارانه‌های دولت برخی شرکت‌های کوچک تعطیل شوند اما توصیه این است که این شرکت‌ها نیز وارد زنجیره شوند تا بتوانند فعالیت بهتر و بهره‌وری بیشتری داشته باشند.

علیرضا پیمان‌پاک بر آمادگی وزارت جهاد برای شفاف‌سازی و ایجاد زنجیره تولید و زنجیره تامین مالی در صنایع لبنی تاکید کردو گفت که درباره مساله رفع تعهد ارزی نیز با فعالان این صنعت همکاری و همفکری داشته باشد.

رئیس اتاق تهران نیز در این جلسه با اشاره به اینکه از مشکلات صنعت لبنیات آگاه است، گفت: دولت حدود 18 میلیارد دلار ارز ترجیحی به حوزه تامین کالاهای اساسی تزریق می‌کند. با این حال یکی از درخواست‌های ما حذف این ارز از زنجیره تولید و انتقال آن به انتهای زنجیره و پرداخت آن به اقشار فرودست است.